قراردادهای نفتی مشارکت در تولید به زیان ایران نیست

دالغا خاتین اوغلو، مدیر اخبار ایران بخش انگلیسی خبرگزاری ترند/

رئيس کميته بازنگری قراردادهای نفتی وزارت نفت می گوید که مجلس برای عقد قراردادهای مشارکت در توليد مجوز داده است.

البته این مجوز شامل میادین مشترک و آبهای عمیق است.

ایران 28 میدان مشترک نفت و گاز دارد که برداشت همسایه های ایران حدود 9 برابر تولید ایران از این میادین است.

ايران بخاطر قوانینی که واگذاری مالکیت ذخایر نفت و گاز به هر شرکتی را محدود کرده، تاکنون تجربه عقد قراردادهايی از نوع مشارکت در توليد ندارد.

در قرارداد مشارکت در توليد، شرکت طرف قرارداد با تامين سرمايه، تجهيزات و توسعه ميدان، سهمی در مالکيت ذخاير ميدان می گیرد.

* مزایای قراردادهای مشارکت در تولید

یکی از مزایای عمده قراردادهای مشارکت در تولید برای ایران، ایجاد انگیزه و تعهد در شرکت طرف قرارداد به تلاش برای افزایش ضریب بازیافت نفت از میدان است، چرا که خود مالک درصدی از ذخایر آن است. ضریب بازیافت عبارت از میزان استخراج نفت از ذخایر موجود یک میدان است.

ضریب بازیافت میادین فعال نفتی ایران هم اکنون بسیار پایین است. بر اساس آخرين گزارش اداره اطلاعات انرژی آمريکا که مارس 2013 منتشر شد، ضريب بازيافت چاه های نفتی ايران در سال 2011 - بسته به اینکه میدان در خشکی واقع شده باشد یا در دریا- حدود 20 تا 30 درصد است.

شرکتهای طرف قرارداد ایران، همچنین بخاطر اینکه عمر قراردادهای مشارکت در تولید تا پایان تولید نفت از میدان است، فرصت بیشتری برای ماندن در کشور و بررسی قراردادها و پروژه های جدید از نزدیک می یابند.

شرکتهای طرف قرارداد ایران، همچنین سهمی از ذخایر میدانی را که مالک شده اند، بعنوان پشتوانه مالی و سرمایه خود معرفی می کنند و ارزش سهام و اعتبار شرکتها افزایش می یابد.

در قراردادهای مشارکت در تولید، شرکتها همچنین چون مستقیما درصدی از ذخایر میدان را مالک هستند، با افزایش قیمتهای جهانی نفت از درآمدهای میدان سود می برند.

از طرفی هزینه استخراج نفت در ایران نسبتا پایین و حدود 6 تا 8 دلار به ازای هر بشکه است که برای شرکتهای خارجی بسیار جذاب است. همچنین، اگرچه ذخایر اثبات شده نفت ایران با 154 میلیارد بشکه، چهارمین ذخایر بزرگ جهان است، با اینحال، تنها عملیات پژوهش و اکتشاف در یک سوم اراضی کشور که پتانسیل وجود ذاخایر هیدروکربوری داشته، انجام پذیرفته است.

70 درصد از اراضی کشور، یعنی حدود یک میلیون کیلومتر مربع، لایه های رسوبی است که احتمال وجود نفت و گاز در آنها وجود دارد. در بخشهای جنوبی کشور که بیش از 104 سال از تولید نفت از این مناطق می گذرد، از هر 17 چاهی که حفر شده، 14 حلقه آن به ذخایر نفت و گاز رسیده است که حاکی از ریسک پایین برای توسعه میادین است.

هیچ کدام از مزایای یاد شده در قراردادهای مشارکت در تولید که از سال 1976، خصوصا دو دهه اخیر در جهان متداول است، با منافع ملی ایران در تضاد نیست. در این نوع قراردادها که تقریبا در همه مناطق جهان از آسیای شرقی تا آمریکا تجربه عقد آن وجود دارد، شرکت خارجی تمامی ریسک پروژه، از جمله احتمال عدم وجود ذخایر در میادینی که اکتشاف می شود را بر عهده می گیرد. همچنین ماکلیت کل سرمایه، منابع و تجهیزاتی که برای توسعه میدان به کار می گیرد، از آن ایران می شود.

شرکتهای ایرانی نیز می توانند در بخشهایی از توسعه پروژه مشارکت کنند و همچنین فرصتی برای بهره مندی از تجربیات شرکتهای غول بین المللی به وجود می آید.

از طرفی ایران با افت چشمگیر بازدهی میادین نفتی مواجه است. حدود 80 درصد از میادین نفتی فعال ایران در نیمه دوم عمر خود قرار دارند و با افت فشار و کاهش سالانه 8 تا 13 درصدی بازدهی مواجه هستند که لزوم جذب سریع شرکتهای خارجی برای حفظ موقعیت ایران در بازارهای بین المللی انرژی اجتناب ناپذیر است.

میادین مشترک

ایران فعلا موافقت کرده است که شرکتهای خارجی در میادین مشترک یا میادینی که در آبهای عمیق است، قرارداد مشارکت در تولید امضا کند. 29 درصد از ذخایر نفت ایران در میادین آبی قرار دارد.

ايران ۲۸ ميدان نفت و گاز مشترک دارد که بنا به گزارش های رسمی، همسايه های ايران 9 برابر بيشتر از این کشور از ميدان های مشترک توليد دارند.
مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی که اسفندماه سال گذشته منتشر کرد، می گويد که "برداشت کمی همسايگان ايران از ميادين مشترک نفت و گاز خليج فارس در مجموع 9 برابر ايران است".
بر اساس گزارش شرکت بريتيش پتروليوم، قطر روزانه حدود 430 ميليون متر مکعب گاز و 450 هزار بشکه نفت خام (بدون احتساب میعانات گازی) از ميدان پارس جنوبی برداشت می کند، در حالی که ایران تنها 285 میلیون متر مکعب گاز برداشت می کند و قادر به برداشت نفت خام از لایه نفتی این میدان نیست.
ميدان های دهلران، پايدار غرب و نفت شهر، آزادگان، يادآوران و ميدان آذر ميان ايران و عراق مشترک است. توليد نفت ايران از اين ميان روزانه 130 هزار بشکه و توليد عراق 295 هزار بشکه است.

ميادين نفتی فروزان، فرزاد (ميدان گازی) و اسفنديار نيز ميان ايران و عربستان مشترک است. توليد نفت ايران از اين ميدان ها 42 هزار بشکه و توليد عربستان حدود 450 هزار بشکه در روز است.

در مورد امارات نيز ميدان های سلمان، نصرت، فرزام به همراه دو ميدان بسيار کوچک سلم و ساتر نيز با ايران مشترک است. امارات روزانه 136 هزار و ايران 56 هزار بشکه نفت از اين ميدان ها توليد می کند.

ايران دو ميدان گازی مشترک نيز با کويت و عمان دارد. توليد نفت ايران از ميدان مشترک هنگام با عمان روزانه 20 هزار بشکه است که حدودا دو برابر برداشت نفت عمان از اين ميدان است.

با این حساب، چوب حراج عملا به سرمایه های ملی ایران زده شده است و این کشور تا حد ممکن بایستی سریعا برای افزایش تولید یا راه اندازی پروژه ها اقدام کند.

قراردادهای موجود "بيع متقابل" ايران، حتی در صورت لغو تحريم ها نيز برای شرکت های خارجی جذابيت ندارد.
ايران در نظر دارد در پنج سال آينده 150 ميليارد دلار سرمايه در پروژه های نفت و گاز خود جذب کند.
در قراردادهای بيع متقابل، شرکت طرف قرارداد سرمايه، تجهيزات و توسعه ميدان را بر عهده می گيرد و پس از راه اندازی، پروژه را تحويل ايران می دهد. ايران نيز با بهره برداری از ميدان، در طول چند سال اصل سرمايه و سود شرکت را پرداخت می کند.

Follow us on Twitter @TRENDNewsAgency