کارشناسان: عدم ثبات در افغانستان باعث ایجاد "ترس" در منطقه آسیای مرکزی میشود

14 نوامبر 2009, 12:43 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

آذربایجان، باکو، 23 آبان/ "ترند نیوز"، خبرنگار: و. ژاوارونکو، ا. استاپنکو/

بنظر کارشناسان، احتمال کشیده شدن بی ثباتی در افغانستان به دولت های آسیای مرکزی بعید است. لیکن، این وضعیت بی ثباتی در کشور همسایه، آنها را نگران میکند و باعث ایجاد ترس در آنها میشود.

در ماه های اخیر، حضور طالبان در مناطق شمال افغانستان که قبلا مناطق دارای ثبات نسبی به شمار می آمدند، افزایش یافته است. مناطق شمال افغانستان با کشورهای آسیای مرکزی، یعنی ازبکستان، ترکمنستان و تاجیکستان هم مرز است. مناطقی مانند کندز و بلخ، افغانستان در حال حاضر از سوی جنبش طالبان در معرض خشونت قرار گرفته است. در این مناطق از سوی طالبان به تاسیسات غیر نظامی و دولتی، حملات زیادی انجام می گیرد.

بگفته ناظران، بی ثباتی در کشور همسایه افغانستان میتواند به کشورهای آسیای مرکزی تاثیر منفی داشته باشد.

"یوس بونسترا" کارشناس اروپایی در امور آسیای مرکزی در مصاحبه مکتوب خود با خبر گزاری "ترند نیوز" گفت: "خطر واقعی از تلاش های روز افزون طالبان و یا دیگر گروه های تروریستی برای بی ثبات کردن اوضاع و یا پیدا کردن پناهگاه در دولت های آسیای مرکزی، روز بروز بیشتر افزایش میابد".

بنظر "بونستر" محقق برجسته FRIDE (European Think Tank for Global Action) ، با این حال، احتمال گسترش این مناقشه از افغانستان به ترکمنستان، ازبکستان، و تاجیکستان بعید است.

نیروهای مسلح تحت فرماندهی آمریکا گروه اسلامی طالبان را در افغانستان پس از وقایع سپتامبر 11 در سال 2001 سرنگون ساختند. اما اخیرا پس از احیای قوه "طالبان" خشونت علیه مردم در کشور به بالاترین سطح رسیده است.

در حال حاضر، برای مبارزه با تروریسم در افغانستان، نیروهای ناتو در این کشور حضور دارند.
در چارچوب فعالیت های ضد تروریستی در افغانستان 56 هزار نیروی نظامی امریکا و 32 هزار سرباز و 41 نیروی دولتی، موجود است.

دولت آمریکا تصمیم افزایش محتمل خود را به میزان 68 هزار نفر را دارد.
بنظر کارشناسان، میان کشورهای آسیای مرکزی، تاجیکستان نسبت به کشورهای دیگر بیشتر در معرض خطر قرار گرفته است.

بنظر بونسترا دلیل این، مرز طولانی با افغانستان که کنترل آن مشکل میباشد، است و همچنین ضعف موقعیت دولت تاجیکستان، سازمانهای نظامی و نهادهای امنیتی نیز یکی از دلایل این خطر است.

بنظر "بروس پانرا" کارشناس اروپایی در امور آسیای مرکزی، احتمال نفوذ نظامیان از افغانستان به تاجیکستان و امکان مخفی شدن در این کشور، نشانگر مشکلات جدی در زمینه امنیتی در شرق تاجیکستان است.

"پانیر" همکار رادیو آزادی در مصاحبه مکتوب خود به "ترند نیوز" گفت: این جای تعجب ندارد زیرا که مواد قاچاقی مخدر در تاجیکستان روز به روز در حال افزایش است. نظامیان میتوانند از مسیرهایی که برای آوردن مواد مخدر و قاچاق استفاده میشود، استفاده کنند.

بگفته وی، گزارش هایی مبنی وجود دارد که نشان می دهد اغلب قاچاقچیان مواد مخدر که از مرز تاجیکستان میگذرند خود جنگجویان هستند.

بنظر کارشناسان، ازبکستان نسبت به تاجیکستان از تهدیدهای تروریسمی بیشتر محفوظ است.
بونسترا گفت: "بنظر میرسد که ازبکستان برای مقابله با تهدید تروریسم بهتر مجهز شده است".

بنظر کارشناسان، مبارزه با خطر تروریسم در این منطقه، به دلایل مختلف مشکل است. یکی از این دلایل، بی ثباتی دولت افغانستان است.

بگفته "جان شتاینبورنر" کارشناس آمریکایی در امورامنیت بین المللی، بی ثباتی در کشور همسایه در کشورهای آسیای مرکزی هراس ایجاد خواهد کرد، تا زمانی که درافغانستان صلح و ثبات ایجاد نشود - که دولت مسئول این عمل میباشد و همچنین توسعه تولیدات و اقتصاد این کشور محقق نشود، دولت های مرکز آسیای احساس هراس خواهند کرد.

شتاینبورنر استاد علوم سیاسی دانشگاه مریلند (University of Maryland) ، در مصاحبه مکتوب خود با خبرگزاری "ترند نیوز" گفت: افسوس که این ممکن کار یک یا چند نسل بعدی باشد و همچنین بستگی به چند مسائل دشوار دارد به عنوان مثال میتوان، آموزش و پرورش زنان را گفت".

75 درصد از جمعیت کنونی افغانستان بی سواد هستند.

بنظر شتاینبورنر مدیر مرکز مطالعات بین المللی و امنیتی در ایالت مریلند (CISSM)، اقتصادی و پایداری دولت نمی تواند تا زمانی که بخش قابل توجهی از جمعیت افغانستان از جمله زنان آموزش و پرورش مطابق با استانداردهای بین المللی دریافت نکنند، توسعه یابد.

بنظر بونسترا یکی دیگر از دلایل دیگر، عدم انسجام در میان کشورهای آسیای مرکزی است.

بونسترا گفت: "همکاری های منطقه ای جهت تبادل اطلاعات بین کشورهای آسیای مرکزی پاسخ لازمی در این راستا میتوانست باشد، لیکن با توجه به روابط پر تنش میان ازبکستان و تاجیکستان ( به دلیل منابع انرژی و آب ) و همچنین عدم دموکراسی در ترکمنستان، این اقدامات امکان پذیر نیست".

بگفته وی، از آنجا که همکاری های منطقه ای بین کشورهای آسیای مرکزی وجود ندارد، آنها به همکاری های خارجی متکی هستند، برای مثال همکاری در چارچوب سازمان همکاری شانگهای، ناتو و یا سازمان امنیت و همکاری اروپا.

بنظر کارشناس، برای چشم اندازهای آینده، مهم به هم پیوستن طرح ابتکاری اتحادیه اروپا، آمریکا و ناتو(ISAF) برای کنترل مرزی و اجرای قانون در افغانستان جهت مبارزه با قاچاق مواد مخدر و جنبشهای تروریستی در کشورهای آسیای مرکزی، است.