کارشناس انرژی: قراردادهای «مشارکت در تولید» برای شرکتهای نفت خارجی جذابتر است

آذربایجان، باکو، 13 شهریور ، خبرگزاری " ترند" خبرنگار د. خاتین اوغلو /

ایران اعلام کرده است که می خواهد در نوع قراردادهای خارجی بازبینی کند و از شرکتهای بین المللی خواسته است که در بخش نفت و گاز ایران سرمایه گذاری کنند.
به غیر از قراردادهای پیمانکاری، قوانین ایران تنها به عقد قراردادهایی از نوع "بیع متقابل" اجازه می دهد.
در قراردادهای "بیع متقابل" شرکتی سرمایه، تکنولوژی و ساخت پروژه ای را متقبل می شود و بعد از تکمیل کار، پروژه به دولت تحویل داده می شود. دولت نیز سرمایه و سود شرکت طرف قرارداد خود را با تحویل بخش مشخصی از محصول تولید شده یا معادل پولی آن به آن شرکت برمی گرداند. به عبارتی تجارت متقابل یا تهاتر صورت می گیرد، یعنی تکنولوژی، سرمایه و خدمات شرکت با دریافت بخشی از محصول تولید شده (مانند نفت و گاز) از پروژه یا معادل پولی آن معاوضه می شود. البته نوع قراردادهای تجارت متقابل متنوع هستند که تنها یک نوع آن، یعنی "خرید متقابل" در ایران قانونی است.
ایران می گوید که تاکنون با شرکتهای توتال، انی، رویال داچ شل و استات اویل تجربه عقد قرارداد بیع متقابل داشته است.
رضا تقی زاده کارشناس مسائل انرژی در گفتگو با خبرگزاری ترند می گوید که به رغم ادعای ایران، قراردادهایی که با نام "بیع متقابل" معرفی شده اند، در اصل نوعی قرارداد پیمانکاری بوده اند.
بگفته وی، ایران به جای پرداخت پول نقد دستمزد پیمانکار، بخشی از محصول تولیدی را به شرکت طرف قرارداد داده است و نام آن را بیع متقابل گذاشته است.
تقی زاده می گوید که در تحلیل نهایی آنچه که ایران برای اکتشاف و بهره برداری با شرکتهای خارجی قرارداد امضا کرده، ماکلیت ذخایر اختیار ایران بوده است، اما طبق قرارداد تا 5 درصد از ذخیره را با توجه به محاسبه هزینه ها به شریکی که اسما شریک هست، اما در عمل پیمانکار آنها است، بصورت نفت استخراجی برگردانده است.
بگفته وی، در این صورت اگر قیمت نفت بالا باشد زمان بازپرداخت بدهی های شرکتهای خارجی توسط ایران کمتر خواهد بود و هرچه قیمت نفت پایینتر باشه، زمان بازپرداخت بدهی بخاطر کاهش درآمدها طولانی تر خواهد شد.
تقی زاده می گوید که شرکتهای خارجی بیشتر مایل به عقد قرارداد از نوع مشارکت در تولید هستند.
در قرارداد مشارکت در تولید نیز که جذابترین نوع قرارداد برای خارجی ها می تواند باشد، شرکت طرف قرارداد در میدان نفتی و گازی ایران سهیم می شود، البته ایران به رغم حساسیت خود بر مالکیت میادین نفتی و گازی، گفته است که در میادین مشترک، عقد این نوع قراردادها را می تواند بررسی کند.
از این نوع قراردادها، می توان قرارداد توسعه میدان گازی "شاه دنیز" آذربایجان را نام برد که سهامداران آن، مالک درصدی از ذخایر میدان و گاز تولیدی از آن هستند.
تقی زاده در توضیح علت جذابیت قراردادهای مشارکت در تولید می گوید که شرکتهای نفتی اولا تمایل دارند که در عقد قرارداد، بخشی از ذخایر میدان نفتی-گازی را به حساب دارایی های ثابتشان بگذارند و بعنوان اعتبار از آن استفاده مالی کنند، یعنی سهیم شدن در ذخایر گازی یک کشور، وزن حساب داراییهای ثابت شرکت را افزایش داده و اعتبار این شرکت بیشتر می شود.
تقی زاده می گوید که از طرفی میزان بهره برداری و سود شرکت خارجی در قراردادهای مشارکت در تولید خیلی بیشتر از 3 تا 5 درصد سودی است که در قراردادهای بیع متقابل و غیره به دست می آید.
هنوز مشکلات حقوقی قرارداهای مشارکت در تولید از سوی مجلس شورای اسلامی ایران حل نشده است.
به نظر تقیزاده ، ایران این امتیازات را در حوزه خزر که تواناییهای داخلی محدودتری دارد می تواند برای شرکت های خارجی اعطا کند اما در پروژه های دیگر احتمالا چالشهایی با قانونی کردن قراردادها از نوع مشارکت در تولید خواهد داشت.

Follow us on Twitter @TRENDNewsAgency