خیز ایران برای صرفه جویی 900 میلیارد دلاری در مصرف انرژی (اختصاصی)

عکس: خیز ایران برای صرفه جویی 900 میلیارد دلاری در مصرف انرژی (اختصاصی) / ایران

دالغا خاتین اوغلو، مدیر اخبار ایران بخش انگلیسی خبرگزاری ترند

یک مقام وزارت نفت ایران در مصاحبه با خبرگزاری ترند می گوید که دهها میلیارد دلار سرمایه گذاری در زمینه بهینه سازی مصرف سوخت کشور لازم است.

مصرف انرژی اولیه ایران سالانه ۲ میلیارد بشکه معادل نفت خام تخمین زده می شود که بیش از ۲۰ درصد آن بدون اینکه به دست مصرف کننده برسد، تلف می شود. مابقی این انرژی (معادل ۱۶۰۰ میلیون بشکه نفت خام) نیز به خاطر راندمان پایین تجهیزات مصرف کننده انرژی، به میزان زیادی هدر می رود.

گزارش سالانه سازمان بهره‌وری ايران حاکی است که حدود ۵۳ درصد از مصرف انرژی کشورتوسط گاز، ۳۶ درصد توسط فرآورده‌های نفتی و حدود ۱۰ درصد توسط برق تامين شده است.

ایران سالانه حدود ۱۷۰ میلیارد متر مکعب گاز (شامل ۵۰ میلیارد متر مکعب گاز نیروگاهی) و حدود ۱۰۰ میلیارد لیتر فرآورده نفتی (شامل ۲۰ میلیارد لیتر سوخت مایع نیروگاهی) مصرف می کند. مصرف برق ایران در سال گذشته بیش از ۲۱۰ میلیارد کیلووات ساعت بود.

اين گزارش می‌گويد ﺳﺮاﻧﻪ ﻣﺼﺮف ﻧﻬﺎيی اﻧﺮژی اﻳﺮان در ﺑﺨﺶﻫﺎی «ﻛﺸﺎورزی» و «ﺧﺎنگی، عمومی، ﺗﺠﺎری» به ترتيب ۳.۳ برابر و حدود دو برابر متوسط جهانی، همچنين مصرف انرژی در بخش ﺻﻨﻌﺖ و ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ حدود يک و نيم برابر متوسط مصرف جهانی است.

محمد ميرزايی رئيس امور بهينه‌سازی انرژی در تاسيسات و تجهيزات ساختمان شرکت بهينه‌سازي مصرف سوخت وابسته به وزارت نفت چهارشنبه ۲۵ شهریورماه در گفتگو با خبرگزاری ترند گفت که دهها میلیارد دلار فرصت سرمایه گذاری برای کاهش شدت مصرف انرژی در کشور تا سال ۱۴۰۰ وجود دارد. « ایران می خواهد تا چند سال آینده شدت مصرف انرژی را به نصف کاهش دهد، شدت مصرف انرژی هم یک تابعی از میزان مصرف انرژی نسبت به تولید ناخالص داخلی است. با اینحساب، ایران باید راندمان تجهیزات مصرف کننده انرژی را افزایش دهد. در این خصوص، شرکت بهینه سازی مصرف سوخت برنامه هایی در بخشهای ساختمان، حمل و نقل، ضایع و کشاورزی دارد تا به هدف مورد نظر، یعنی کاهش شدت مصرف انرژی به نصف تا سال ۱۴۰۰ نائل شود».

بگفته میرزایی، در بخش ساختمان، افزایش کارایی مصرف انرژی در ۶۰۰ هزار موتورخانه یکی از برنامه ها است که ۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری در این طرح مورد نیاز است.

«در بخش خانگی معمولا سیستم گرمایی یا پکیج هست، یا بخاری. ۸۰ درصد سیستم گرمایی بخش خانگی بخاری های خانگی هستند، اما در بخش ادارات بیشتر سیستم گرمایی مرکزی هست که با موتورخانه ها کار می کند».

بر اساس ارزیابی ها، حدود ۲۰ ميليون بخاری گازسوز در کشور درحال بهره برداری است.

میرزایی می گوید که در حوزه گرمایش بخاری، یکی از طرحهای شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، تولید بخاری های راندمان بالا است.

«در مراحل بعدی طرحهای Combined Heat and Power داریم که به معنی تولید همزمان حرارت و برق و یا طرحهای Combined Cooling, Heating and Power داریم که همزمان تولید حرارت، برق و برودت می کند. این پروژه ها در اولویت هستند».

شرکت بهینه سازی مصرف انرژی اعلام کرده است که برای کاهش ۵۰ درصدی شدت مصرف انرژی نیاز به ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری است.

بخش خانگی ایران سالانه بطور مستقیم ۹۱ میلیارد متر مکعب گاز و بیش از ۷۰ میلیارد کیلووات ساعت برق مصرف می کند.

متوسط مصرف سالانه هر بخاری در ایران حدود ۱۵۰۰ مترمکعب گاز طبيعی است.

همچنین بيش از ۲.۲ ميليون واحد مسکونی و بيشتر ساختمان‌های دولتی عمومی و آموزشی از سيستم حرارت مرکزی جهت گرمايش استفاده می کنند.

سهم مصرف انرژی در کشور در حوزه صنعت حدود ۲۴ درصد، کشاورزی حدود ۴ درصد، حمل و نقل بالای ۲۶ درصد، همچنین خانگی، عمومی و تجاری بالای ۳۶ درصد است.

میرزایی می گوید که همه طرحهای ما از نوع بیع متقابل است، یعنی اینکه شرکت طرف قرارداد باید سرمایه گذاری کند و طرحهای بهینه سازی را پیاده کند و بعد از پایان پروژه، به میزانی که مصرف سوخت در همان پروژه ها کاهش پیدا کند، سود خود را دریافت کند.

«در مورد موتورخانه ها، برای نمونه شرکت طرف قرارداد بعد از پایان پروژه، به ازای صرفه جویی هر مترمکعب گاز، ۴۵۰۰ ریال یا معادل ۱۳ سنت دریافت می کند. دوره بازپرداخت برای ساختمانهای اداری تا ۲۲ ماه و برای ساختمانهای مسکونی تا ۳۳ ماه خواهد بود».

بگفته وی، نرخ متوسط فروش گاز فروش گاز دولت به مشترکین داخل حدود ۱۰۰ تومان است، در حالی که وزارت نفت به ازای هر متر مکعب صرفه جویی گاز ۴۵۰ تومان به شرکت طرف قرارداد پول می دهد و خود وزارت نفت بازپرداخت این صرفه جویی را تضمین می کند.

بگفته وی، در بخش صنعت، حمل و نقل نیز طرحهایی وجود دارد، از جمله واردات ۱۷ هزار اتوبوس و ۱۴۰ هزار تاکسی گاز سوز برای حمل و نقل عمومی داخل شهر، بخش مترو و راه آهن نیز پروژه هایی وجود دارد.

طرح توسعه حمل و نقل ریلی می تواند در مصرف گازوییل به میزان بیش از ١٣ میلیارد لیتر صرفه‌جویی ایجاد کند که به تبع آن آلاینده‌های تولیدی و هزینه‌های اجتماعی ناشی از آن نیز کاهش می یابد.

در صورت کاهش ۵۰ درصدی شدت مصرف انرژی تا سال ۱۴۰۰ با فرض رشد اقتصادی ٦ درصد، میزان تجمیعی صرفه جویی انرژی به صورت زیر است:

- در بخش ساختمان و مسکن حدود ١٣٠٠ میلیون بشکه معادل نفت خام پتانسیل صرفه جویی وجود دارد

- در بخش صنعت،‌ حدود ١٠٠٠ میلیون بشکه معادل نفت خام پتانسیل صرفه جویی

- در بخش حمل و نقل حدود ٥٧٠ میلیون بشکه معادل نفت خام

- در بخش کشاورزی حدود ١٣٠ میلیون بشکه معادل نفت خام

- در بخش تبدیل و توزیع حدود ٢٠٠٠ میلیون بشکه معادل نفت خام

در مجموع طی ٥ میلیارد بشکه معادل نفت خام فرصت صرفه جویی تا سال ١٤٠٠ پیش روی ایران خواهد بود.

در مجموع این ایران از صرفه جویی مصرف انرژی با اجرای این پروژه ها ۸۷۰ میلیارد دلار تا ۱۵ سال آینده سود خواهد کرد.

* دالغا خاتین اوغلو، کارشناس انرژی و مدیر اخبار ایران بخش انگلیسی خبرگزاری ترند

Follow us on Twitter @TRENDNewsAgency