ایران

ریسک بالای امنیت انرژی ایران

28 آوریل 2014, 14:59 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

دالغا خاتین اوغلو، مدیر اخبار ایران بخش انگلیسی خبرگزاری ترند/

(این مقاله به قلم دالغا خاتین اوغلو در بخش انگلیسی خبرگزاری ترند منتشر شده و متن زیر ترجمه ای است که خبرگزاری ایسنا یکشنبه 7 اردیبهشت از اصل مقاله کرده و منتشر نموده است)

تازه ترین آمار منتشر شده از شرکت ملی گاز ایران نشان می دهد که افزایش شدیدی در مصرف گاز خانگی ایران ایجاد شده که به کاهش عرضه گاز به دیگر بخشها در زمستان گذشته انجامید.

این مساله این سوال را به وجود آورده که ایران چه طور می تواند در زمستان آینده از تکرار این اتفاق جلوگیری کند.

مصرف انرژی ایران در سه دهه گذشته به شدت افزایش یافته و از روزانه 500 هزار بشکه معادل نفت خام در سال 1980 به حدود روزانه 4.5 میلیون بشکه معادل نفت در مارس 2014 رسیده است.

در میان حاملهای انرژی مصرف گاز با سرعت بیشتری افزایش یافته و از حدود روزانه 9.7 میلیون مترمکعب در سال 1980 به روزانه بیش از 415.4 میلیون مترمکعب در ابتدای سال 2013 رسیده است. اما مصرف گاز در سال گذشته یک افزایش قابل توجه را تجربه کرد.

در سال مالی گذشته، عرصه سوخت مایع به نیروگاه ها به 27 میلیارد لیتر رسید که یک افزایش 19 درصدی را نسبت به سال قبل نشان می دهد و در این میان مشکل اصلی افزایش سریع مصرف گاز در بخش خانگی است.

مصرف انرژی ایران در سه دهه گذشته

سال خورشیدی	کل مصرف انرژی، معادل 1000 بشکه نفت	مصرف روزانه گاز میلیون متر مکعب	مصرف روزانه گاز معادل 1000 بشکه نفت	سوخت مایع** میلیون لیتر در روز
1358	565	9.7	63	79.1
1368	1062	38.4	248	127.2
1378	2084	158.4	1025	164.3
1384	2931	261	1689	194.7
1388	3918	387	2504	222.6
1389	4027	413.3	2673	210.6
1390	4070	418.4	2707	213.1
1391	4120	415.4	2688	224.7

* OE: معادل نفت

** شامل بنزین، گازوئیل، نفت کوره و نفت سفید

مجموع تولید گاز ایران 575 میلیون مترمکعب در روز است در حالی که در فصل زمستان به ویژه در ماه نوامبر و دسامبر مصرف روزانه گاز در بخش خانگی در برخی اوقات به 490 میلیون مترمکعب رسیده و کل مصرف از 570 میلیون مترمکعب در روز فراتر رفته است.

منصور معظمی معاون وزیر نفت اخیرا اعلام کرد که در حالیکه کارخانه های پتروشیمی ایران روزانه به 35 میلیون مترمکعب گاز احتیاج دارند ایران در فصل زمستان روزانه حدود 15 تا 17 میلیون مترمکعب به آنها گاز اختصاص داده است که به کاهش 7.5 میلیون تنی فرآورده های پتروشیمی ایران به ارزش هشت میلیارد دلار منجر شده است.

از سوی دیگر حدود 80 درصد میادین نفتی فعال ایران در نیمه دوم عمر خود به سر می برند و سالانه با یک کاهش تولید هشت تا 13 درصدی مواجه هستند که نیاز فوری به تزریق گاز برای جلوگیری از افت تولید نفت دارند.

ایران باید برای جلوگیری از تسریع کاهش تولید این میادین روزانه بیش از 200 میلیون مترمکعب گاز به این میادین نفتی تزریق کند.

ایران در سال منتهی به 20 مارس 2013 روزانه حدود 75 تا 85 میلیون مترمکعب گاز به میادین نفتی تزریق کرده اما این رقم سال گذشته به دلیل کمبود گاز احتمالا کاهش قابل توجهی یافته است.

بخش خودرو ایران نیز به حدود روزانه 19 میلیون مترمکعب ال.ان.جی احتیاج دارد، اما ایران در زمستان گذشته به دلیل کمبود گاز به مدت چند هفته عرضه ال.ان.جی به بخش خودرو را قطع کرد و تولید گاز مایع سوخت خودرو به 16 میلیون متر مکعب رسید.

براساس اعلام شرکت ملی نفت ایران در سال مالی منتهی به 20 مارس 2013 ، گاز حدود 61 درصد سوخت مورد نیاز نیروگاه ها را تامین می کرد اما حمید چیت چیان وزیر نیرو ایران در ماه گذشته اعلام کرد که 44 درصد سوخت مصرفشده در نیروگاه ها سوخت مایع بوده است که شامل نفت گاز و نفت کوره می شود و سهم گاز در تغذیه نیروگاه ها در سال مالی گذشته از 61 درصد به 54 درصد رسیده است.

به نظر می رسد ایران گاز مازاد کافی را در نیمه اول سال مالی جاری(بهار و تابستان) دارد اما این کشور تنها یک تاسیسات ذخیره سازی گاز در شهر قم به ظرفیت 3.2 میلیارد مترمکعب دارد.

ایران در زمستان روزانه حدود 10 میلیون مترمکعب از این تاسیسات ذخیره سازی زیرزمینی در فصل زمستان استخراج کرده است. ایران قصد دارد برای افزایش ظرفیت ذخیره سازی خود به روزانه 30 میلیون مترمکعب در زمستان امسال، یک تاسیسات ذخیره سازی دیگر به نام شوریجه احداث کند.

ایران به تقویت تولید گاز خود تا پاییز سال جاری نیاز مبرم دارد تا از تکرار کمبود گاز در نیمه دوم امسال جلوگیری کند، اما تنها سه پروژه گازی بالادستی در میدان گازی پارس جنوبی به ظرفیت 92 رسیده است و کل ظرفیت این سه فاز (12، 15 و 16) حدود 132 میلیون متر مکعب در روز است و احتمالا سال آینده به بهره برداری برسد.

ایران ماه گذشته تولید گاز از فاز 12 پارس جنوبی را آغاز کرد، اما سطح تولید آن حدود 10 تا 15 میلیون متر مکعب در روز است. با این مقدار تکرار یک کمبود گاز در زمستان آینده اجتناب ناپذیر خواهد بود.