سفیر: حجم تجارت دوجانبه ایران-ترکمنستان 2 میلیارد دلار افزایش خواهد یافت (مصاحبه)

آذربایجان، باکو، خبرگزاری ترند/

ایران و ترکمنستان با نزدیک به 1200 کیلومتر مرز مشترک، روابط اقتصادی خود را طی سال گذشته افزایش داده اند. انتظار می رود با راه اندازی کامل خط آهن کریدور شمال-جنوب که قزاقستان را از طریق ترکمنستان و ایران به خلیج فارس متصل می کند، حجم روابط تجاری دو کشور باز هم افزایش یابد.

حسن روحانی رئیس جمهوری ایران ماه مارس سال جاری به ترکمنستان سفر کرد، سفری که منجر به امضای 18 سند از جمله در زمینه همکاری‌های اقتصادی، تجاری، صنعتی، حمل و نقل و ترانزیت جاده‌ای و ریلی میان مقامات دو کشور شد. ایران سال گذشته بعد از چین و روسیه سومین مشتری گازی ترکمنستان بود، اما در سال جاری انتظار می رود که با توجه به کاهش چشمگیر واردات گاز روسیه از عشق آباد، ایران به دومین مشتری گازی این کشور تبدیل شود. حجم تجارت دوجانبه تهران و عشق آباد سالانه بالای 3 میلیارد و 700 میلیون دلار گزارش می شود.

در این زمینه خبرگزاری ترند گفتگویی با جناب سید محمد موسی هاشمی گلپایگانی سفیر ایران در ترکمنستان انجام داده است.

سوال: جناب آقای سفیر، آنچه آمارهای گمرک ایران نشان می دهد، صادرات کالای ایران به ترکمنستان در سال گذشته 16 درصد افزایش یافته و به 973 میلیون دلار رسیده است. در مجموع کل صادرات اعم از خدمات و تجارت چمدانی به ترکمنستان در سال گذشته خورشیدی چگونه بود؟

- ایران هم از طریق گمرکها و هم از طریق صادرات چمدانی و رفت آمدهای مسافرین از چهار مرز میان دو کشور صادرات کالا به ترکمنستان انجام می دهد. در مجموع صادرات غیرنفتی ایران به ترکمنستان سالانه به 1 میلیارد و 350 میلیون دلار رسیده است.

در دولت تدبیر و امید با ریاست جناب آقاي دكتر حسن روحانی، از بدو شروع کار اولویت سیاست خارجی ایران در رابطه با همسایه ها اعلام شد. همسایه هایی مانند آذربایجان و ترکمنستان با مرزهای طولانی آبی و خاکی با ایران در اولویت ویژه قرار می گیرد. سال گذشته رؤسای جمهوری ایران و آذربایجان به کشورهای همدیگر سفر کردند، اخیرا نیز جناب آقاي دكتر روحانی به ترکمنستان سفر کرد و در همه زمینه ها شاهد گسترش روابط ایران و همسایه های شمالی هستیم.

در واقع اراده قوی مسئولين دو كشور، رهبر معظم انقلاب اسلامي ايران و رئیس جمهور و همچنين مقامات عالی ایران و تركمنستان است که روابط با اين كشور را که مشترکات تاریخی و فرهنگی زیادی داشته و از بدو استقلال آن همکاری نزديكي داشتیم همچنان در مسیر توسعه روابط قرار داده است .

در اینجا جای تشکر است که کشورهای همسایه شمالی از زمانی که تحریمهای ظالمانه غرب علیه ایران آغاز شد، روابط خود با جمهوری اسلامی را توسعه دادند و هر روز ما شاهد پیشرفت روابط هستیم.

در کل، اگر توسعه حمل و نقل، رفت و آمد مسافرین، همایشها و مذاکرات مقامات دو کشور را در نظر بگیریم، سال گذشته شاهد افزایش 20 درصدی تجارت دوجانبه ایران و ترکمنستان بودیم.

سوال: هم اکنون وضعیت حضور شرکتهای ایران در ترکمنستان چگونه است؟

- البته با توجه به اینکه فاصله مرز ایران با پایتخت ترکمنستان، عشق آباد، تنها 40 کیلومتر است، بسیاری از شرکتهای ایرانی که صادرات انجام می دهند، ارائه خدمات می کنند و پروژه ها و قراردادهایی در این کشور دارند، دارای دفتر رسمی در ترکمنستان نیستند، به همین خاطر آمار دقیقی از تعداد شرکتهای ایرانی فعال در ترکمنستان و حجم ارزش مالی این فعالیتها وجود ندارد، اما در مجموع حضور شرکتهای ایرانی در این کشور بهبود یافته است. ما بسیاری از شرکتهای ایرانی را داریم که از تهران یا مشهد فعالیتهای خود در ترکمنستان را پیش می برند، اما اگر تنها شرکتهایی که در عشق آباد یا دیگر شهرهای این کشور دفتر رسمی دارند را محاسبه کنیم، شمار آنها حدود 80 شرکت است.

سوال: یکی از بزرگترین پروژه های ریلی منطقه، کریدور شمال جنوب است که در دو سوی دریای خزر کشیده شده است و آسیای میانه و آذربایجان و روسیه را به خلیج فارس منتقل خواهد کرد. در بخش شرقی خزر این پروژه از قزاقستان تا مرزهای ترکمنستان با ایران کشیده شده است. ادامه این مسیر در چه مرحله ای است؟ ظاهرا در ایران هنوز این خط آهن به شبکه سراسری خط آهن متصل نشده است.

- البته این پروژه در داخل ایران کامل شده است و قطارهایی هم از بندرعباس تا ترکمنستان و قزاقستان رفت و آمد داشته اند. اما با توجه به اینکه در داخل ایران این مسیر باید به گرگان و سپس خط آهن سراسری متصل شود، چند مشکل فنی وجود دارد که باید حل شود. این مشکل عبارت است از تطبیق استانداردهای واگنهای ترکمنستان و قزاقستان با ایران هست که با همدیگر فرق می کنند که مقداری کار فنی لازم است. اگر این مشکل حل شود، هم سرعت حمل و نقل، هم تنوع واگنها و قطارهای فعال در این مسیر بیشتر خواهد شد. اما اینکه تاکنون این مسیر افتتاح نشده، درست نیست. از بندرعباس کالاهایی مانند سیمان تاکنون به ترکمنستان ارسال شده و از آسیای میانه نیز کالاهایی در قطار به بندرعباس حمل شده است.

اما هم اکنون همه نوع واگنی نمی تواند از تونلهایی که در مسیر اين راه تا بندر عباس هست، وارد شود و نیاز به کار فنی برای رفع این مشکل است.

- اگر این کارهای فنی انجام شود، انتظار می رود که حجم ترانزیت کالا از طریق این مسیر به چه میزانی برسد؟

- در جریان سفر جناب آقاي دكتر روحانی به عشق آباد، رؤسای جمهوری دو کشور بیانیه ای مشترک صادر كرده و اعلام کردند که طرفین در جهت تسهیل رفت و آمد ریلی به دو کشور هستند، به نحوی که حجم نقل و انتقالات ریلی به 10 میلیون تن برسد. هم اکنون از مرز سرخس ریلهای ایران بار منتقل می کنند و اگر خط آهن کریدور شمال-جنوب هم به بهره برداری کامل برسد، از دو مسیر یاد شده، هدفهای تعیین شده می توانند محقق شوند. در هر دو مسیر برای افزایش حمل و نقل کارها و مذاکراتی در حال انجام است. تا یک سال آینده احتمالا تمامی مشکلات پیرامون این مسیرها برطرف و حجم حمل و نقل ریلی به 10 میلیون تن در سال برسد.

سوال: چشم انداز همکاری های انرژی میان دو کشور را چگونه می بینید؟

انرژی در روابط ایران و ترکمنستان، روابطی سابقه دار و قدیمی هست که در حال توسعه است. اولین لوله انتقال گاز ترکمنستان به خارج از شوروی سابق به ایران بوده و دو خط لوله گازی هم اکنون به مرزهای ایران کشیده شده است.

به طور طبیعی به توجه به همکاریهای نزدیک و اراده رهبران عالی دو کشور، همکاریهای گازی میان ایران و ترکمنستان در حال توسعه است و در بیانیه مشترک رؤسای جمهوری دو کشور در ماه مارس اشاره شده است که حجم تجارت دوجانبه ایران و ترکمنستان که سالانه 4 میلیارد دلار است (شامل تجارت مواد نفتی و گاز) تا پایان سال جاری به 6 میلیارد دلار برسد و در طول 10 سال این رقم تکرار شود و مجموعا به 60 میلیارد دلار (در طول 10 سال) برسد.

یکی از فاکتورهای افزایش این حجم، روابط انرژی دو کشور است.

سوال: سال گذشته مجموعا چه میزان گاز از ترکمنستان وارد شده است؟

- دریافت گاز از ترکمنستان بعضا بجهت فصول مختلف نوساناتی دارد، اما اگر بطور متوسط در نظر بگیریم، سالانه حدود 12 تا 14 میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان دریافت می کنیم، البته طرفين توافق و تمايل دارند که این رقم به 40 میلیارد متر مکعب برسد.

طرفين علاقمند هستند که در سال جاری و سالهای آینده گاز بیشتری از ترکمنستان دریافت کنیم. حتی ما آماده هستیم که در ترانزیت گاز ترکمنستان همکاری کنیم. البته خود ترکمنها نیز مایل به این همکاری هستند.

سوال: مقامات ایران گفته اند که حاضر به ترانزیت گاز ترکمنستان به ترکیه هستند تا گاز این کشور به اروپا برسد. ایا در این زمینه مذاکراتی با طرف ترکمنی کرده اید؟

بصورت مصداقی، یعنی اینکه از کجا تا کجا گاز منتقل شود، هنوز بحث فنی انجام نشده است، اما ایران اعلام آمادگی کرده است که حاضر است گاز ترکمنستان را در هر مسیری ترانزیت کند. چون امکانات گازی و منطقه ای ایران وسیع است و شبکه گاز رسانی ایران بسیار وسیع است. اما اینکه گاز از طریق ایران به کجا منتقل شود، هنوز مذاكرات فني انجام نشده است.

البته ایران آماده همکاری سه جانبه با ترکمنستان و آذربایجان در زمینه گاز نیز هست. من امیدوار هستم در این رابطه مقامات سه کشور بتوانند برنامه ریزی برای اجلاسهای سه جانبه داشته باشند. اگر این سه کشور در زمينه انرژي با هم همكاري داشته باشند می توانند با توجه به ظرفیتهای ذخایر گازی خود تصمیم گیر منطقه برای انرژی باشند و این یک امر ضروری است که منافع عشق آباد، تهران و باکو در این اتحاد هست. البته ترکمنستان در زمان ریاست جمهوری جناب آقاي دكتر روحانی مذاكراتي با ايران در رابطه با ترانزيت گاز و همكاري هاي منطقه اي داشته است .

وی همچنین درباره از سرگیری سوآپ محصولات نفت میان ایران و کشورهای شمالی ایران گفت که ایران آماده سوآپ فراورده های نفتی است.

Follow us on Twitter @TRENDNewsAgency