معاون وزیر خارجه ایران: ایران و آذربایجان با کمک دیگر کشورهای منطقه می توانند به ثبات و امنیت منطقه کمک کنند (مصاحبه)

9 آوریل 2014, 08:00 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

آذربایجان، باکو، خبرگزاری ترند، 19 فروردین خبرنگار تمکین جعفر اف/

مصاحبه اختصاصی خبرگزاری ترند آذربایجان با ابراهیم رحیم پور معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر خارجه ایران و نماینده این کشور در امور دریای خزر

روابط ایران و آذربایجان را در شرایط فعلی چگونه ارزیابی می کنید و اولویتهای همکاری میان دو کشور در آینده نزدیک بیشتر در چه زمینه هایی مد نظر است؟

- روابط ایران و جمهوری آذربایجان 22 سال بعد از استقلال آذربایجان در وضعیت بسیار بهتری در مقایسه با قبل است. یعنی ما فراز و نشیبهای مختصری داشتیم ولی وقتی که نقطه سال بیست و دوم را با نقطه صفر و اول استقلال نگاه می کنیم از همه نظر یک منحنی صعودی کاملی را داریم. این یک بخشش مربوط به تثبیت آذربایجان هست والبته بعد از مسائل و مشکلات متعددی که درداخل خودش و در اطراف خودش داشته ، این تثبیتی که شده موقعیت را برای روابط بهتر کرده است. علاوه بر این ایران همواره در شادی و غم آذربایجان سهیم بوده است. در مشکلاتی که برای آذربایجان پیش آمده همیشه به عنوان یک مشاور خوب عمل کرده است. و لذا روابط فعلی روابط متعادلی است و وضعیت اقتصادی قابل قبول است اما فکر می کنیم کافی نیست.
روابط فرهنگی روابطی است که دارای مشخصات ویژه خودش است که بایستی با ملاحظات دو طرف بتواند گسترش پیدا بکند و فکر می کنیم نقاط مشترک آن بیشتر از نقاط اختلافش هست. و اگر یک مدیریت مناسبی بر آن بشود که در حال حاضر می شود ما می توانیم در قسمتهای فرهنگی و حتی مذهبی از پتانسیلهای همدیگر استفاده کنیم.
از جهت سیاسی هم دو کشور هم در مسائل دو جانبه و هم موضوعات منطقه ای و بین المللی یاور هم هستند، و فکر می کنم که در موضوعات امنیت منطقه هم دو کشور بتوانیم با کمک دیگر کشورهای صلح دوست منطقه برای ایجاد ثبات و امنیت و صلح بیشتر در منطقه کمک بکنیم.
ما هر روز شاهد اتفاقاتی در این منطقه هستیم که خارج از اراده ما و آذربایجان است و این وضعیت ایجاب می کند که رایزنی ها و مشورتهای دو کشور در سطح عالی انجام بشود. سفرجناب آقای الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان به تهران به عنوان سمبل این نیاز خودش را نشان خواهد داد. سفر ایشان یک سفر رسمی است تا با توجه به مجموعه وضعیت روابط، وضعیت منطقه و دنیا بتوانیم از ظرفیتهای همدیگر برای پوشش دادن و کامل کردن هم دیگر استفاده بکنیم و ایشان برنامه خوبی را در این سفر دارند. دیدار با حسن روحانی رئیس جمهور اسلامی ایران و ضیافت رسمی نهاری که تدارک دیده شده و همچنین دیدار با رهبر جمهوری اسلامی و مقامات دیگر در نظر گرفته شده است.

- همانطور که می دانید 20 درصد اراضی آذربایجان ار سوی ارمنستان اشغال شده است و ارمنستان چندین سال است که آثار اسلامی و باستانی در اراضی اشغالی را تخریب می کند موضع ایران در ارتباط با این اشغال و اقدامات صورت گرفته نسبت به تخریب آثار اسلامی چیست و آیا در حال حاضر تغییری در موضع ایران در قبال مناقشه قره باغ صورت گرفته است؟
ما از ابتدا در مورد این مشکلی که بین دو کشور در این منطقه ایجاد شده است تلاشهای بی شائبه ای را انجام داده ایم تا جلوی خسارت و مشکلات ایجاد شده گرفته شود. این مسئولیت ما وجود داشت و تحرکات زیادی داشتیم تا اینکه بالاخره این موضوع موکول شد به یک گردهمایی در مینسک و مذاکراتی که در چارچوب آن انجام می شود و ایران در این مذاکرات حضور ندارد. ما فکر می کنیم اقدامات میانجگرانه ایران موثر بود ولی در عین حال مجموعه شرایطی که در منطقه و بین دو کشور حاکم شد جمهوری اسلامی ایران از این تحرکش فاصله گرفت یعنی به عبارتی فاصله داده شد. ما از اینکه این مذاکرات با کندی پیش می رود خوشنود نیستیم. و امیدواریم که به تفاهم نزدیک بشود و جلوی درگیریهای آتی کاملا سد بشود و شرایطی ایجاد بشود که جلوی تخریب آثار اسلامی و تاریخی گرفته شود و مردم در امنیت کامل بتوانند در منطقه بصورت مسالمت آمیز و همزیستی زندگی کنند و چه مسلمانان و چه غیر مسلمانان شرایطی ایجاد کنند که رفاه و امنیت برای منطقه ایجاد شود.

- کشورهای حوزه دریای خزر در حال حاضر برای برگزاری اجلاس سران اماده می شوند. و در سطح کارشناسی دیدارهای دو جانبه و چند جانبه خود را ادامه می دهند. بنظر شما احتمال اینکه در اجلاس سران رژیم حقوقی خزر سندی امضا بشود هست؟ نزدیکی دیدگاهها بین کشورها را چگونه ارزیابی می کنید؟ دقیقا اختلاف کشورها در شیوه تعیین مرز چیست ؟
در اجلاسهای وزرا و سران که در مسکو و آستاراخان بزودی تشکیل می شود ما آمادگی لازم برای مشارکت با چهار کشور دیگر را داریم. این موضوع موضوع یک طرفه برای ایران و یا موضوع دو جانبه نیست ، بلکه یک موضوع پنج جانبه ای است که ما هم در همه جلسات حضور فعال داریم. و بخشهای سند رژیم حقوقی مورد تفاهم واقع شده و در مورد بخشهایی هنوز تفاهم وجود ندارد. اینکه تا چهارمین اجلاس سران که در آستاراخان قرار است برگزار بشود ما بتوانیم به امضای کامل برسیم ، بستگی به پیشرفت کار دارد ولی امیدواریم که بخشهای بیشتری از این سند اماده و مورد تفاهم قرار بگیرد تا بزودی بتواند به امضا برسد. طبیعی است که دیدگاههای کشورها یکسان نیست و منافع و موقعیت کشورها باهم تفاوتهایی دارد و لذا حدود 18 سال است که این مذاکرات ادامه دارد. و اینکه بتوانیم در چند ماه اینده مذاکرات را نهایی کنیم یک ارزویی است که امیدواریم که همه برای تحقق آن کمک کنند. برای خط مبدأ اختلاف نظراتی موجود است. و لذا قسمت اصلی این موضوع هنوز مورد تفاهم همه طرفها قرار نگرفته است. و لذا متخصصین در حال ادامه رایزنیهای خودشان هستند تا بتوانیم به یک دیدگاه مشترک و یک وضعیت منصفانه و عادلانه ای بین کشورها برسیم .

- مذاکرات ایران و روسیه در زمینه تهاتر کالا و نفت در چه مرحله ای قرار دارد؟ چه کالاهایی را وارد خواهید کرد؟ از کدام مسیر نفت ایران به روسیه منتقل خواهد شد؟
روسیه به هر حال به عنوان یک قدرت مهم و یک شریک منطقه ای در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران جایگاه خودش را دارد. و در اینده هم مبادلات دو کشور افزایش پیدا خواهد کرد. جزئیات کالاها، پروژه ها، نفت ، گاز و غیره البته بحث کارشناسی بسیار متنوعی است که در حال مذاکره بین دو کشور است. در حالیکه ایران با ترکیه 20 میلیارد دلار تراز تجاری دارد و با مسکو این رقم دو- سه میلیارد دلار بیشتر نیست، طبیعی است که برای افزایش ان از پتانسیلهای ایران و روسیه بایستی استفاده شود. ما همان کاری که با چین انجام می دهیم ، با ترکیه انجام می دهیم طبیعتا با روسیه هم انجام می دهیم و این حساسیتی که بعضی در غرب نسبت به این روابط دارند برای ما قابل درک نیست.

- ظاهرا قبل از لغو تحریمهای بانکی و نفتی چاره ای جز تهاتر کالا یا فاینانس پروژه های توسط خارجی ها در ایران وجود نداشت. برای احیای دسترسی ایران به داراییهای خارجی آیا روش دیگری برای انتقال سرمایه ها از خارج به داخل کشور اندیشیده شده است؟
در چارچوب مذاکرات ژنو و بعد از ان در وین ، انچه که در ژنو تفاهم شد ما قسمتی از داراییهایمان را به صورت رسمی به ایران منتقل کردیم و داریم می کنیم. قسمت قابل توجهی از معاملات خودمان را از سیستم معتبر بانکی انجام می دهیم. اما این همه وضعیت نیست و یک بخشی از کار است. یک تفاهمی است در یک محدوده ای. و لذا بقیه عملیاتهایمان را به همان روش قبل که در دوران چند ساله تحریم انجام می دادیم با کشورهای دوستمان و کشورهای منطقه از جمله با چین، ترکیه ، امارات ،هند و با شرکای کوچکتر خودمان ادامه می دهیم. این روش مشخص و قانونی است که مدتها است در دنیا ادامه دارد و چیز جدیدی نیست.