کارشناسان: روابط بین مصر و ایران در آینده نزدیک از سر گرفته نخواهد شد

8 اکتبر 2010, 16:45 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

آذربایجان، باکو، 16 مهر/ خبرگزاری "ترند"، خبرنگار: ت. کانیایوا/

به عقیده کارشناسان، تعدادی دلایل جدی وجود دارد که مانع از سرگیری روابط میان مصر و ایران است، فلذا نباید منتظر بهبود مناسبات دو کشور در آینده نزدیک شد.

فیلیپ کارل زالسمان، استاد مردم شناسی دانشگاه "مک گیل" و کارشناس ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی در مصاحبه مکتوب به خبرگزاری ترند گفت: "منافع دو کشور در معرض اختلافات جدی قرار گرفته بود. صرف نظر از تفاوتهای بین اعراب و ایرانیان و اهل تسنن و تشیع، تعدادی موانع برای از سرگیری مناسبات حسنه بین مصر و ایران وجود دارد".

مصر و ایران که در سال 1979 روابط دیپلماتیک خود را قطع کردند، قصد دارند در آینده نزدیک مواصلات هوایی دوجانبه را از سرگیرند.

توافقنامه مربوطه را روز یکشنبه مسئولان هواپیمایی دو کشور امضا کردند. این توافقنامه جایگزین قرارداد سال 1976 خواهد بود.

اولین هواپیمای شرکت " Smart" روز چهارشنبه پس از مدت بیش از 30 سال در فرودگاه بین المللی تهران فرود آمد. ولی تهران بیان کرد، هنوز قصد احیای روابط دیپلماتیک با مصر را ندارد.

به گفته زالسمان، مصر ظرف مدت طولانی یک کشور پیشتاز در منطقه خاور میانه محسوب می شد، ولی اکنون ایران مدعی این عنوان است که مصر نمی تواند به این امر تن بدهد.

وی، مانع دیگر بر سر راه برقراری روابط را دخالتهای فعال ایران در امور کشورهای همسایه مصر ذکر کرد. زالسمان گفت: "غزه مشکلی برای مصر (همانند اسرائیل) است، و ایران نیز عامل تشنج هر چه بیشتر اوضاع در این منطقه است. این امر ممکن است بعنوان تجاوز به حق حاکمیت مصر و سرزمین آن ارزیابی شود".

به گفته وی، علاوه بر این، نباید فراموش کرد که اسرائیل همسایه مصر است که با آن صلح برقرار نموده و ایران هم از حملات لفظی علیه اسرائیل اجتناب نمی ورزد.

زالسمان افزود: "من اطمینان دارم که طرف مصری ترجیح می دهد تا تهران نسبت به تل- آویو سکوت اختیار کند، همانطور که مصر دچار سه جنگ ویران کننده با اسرائیل شد، زمانی که ایران در آن شرکت نداشت. این هم دلیل دیگری برای مخالفت مصر با دخالت های ایران میباشد".

مصر در زمان جنگ سوئز در سالهای 1956-1957، جنگ شش روزه در سال 1967 و جنگ فرسایشی طی سالهای 1967 تا 1970 بعنوان یکی از شرکت کنندگان اصلی مبارزه با اسرائیل بود.

در سال 1978 در نشست کمپ- دوید (آمریکا) توافقنامه صلح اولیه میان اسرائیل و مصر حاصل شد و در سال 1979 مناهم بگین و انوار سادات رؤسای جمهور وقت آمریکا و مصر در واشنگتن قرارداد نهایی صلح بین اسرائیل و مصر را که بعنوان توافقنامه کمپ- دوید نامیده شد، امضا کردند.

به نظر زالسمان، موضع قاهره می توانست به موضع تهران در صورت تغییر اساسی رژیم بیش از حد نزدیک شود.

وی افزود: "حد کوچکترین تغییر حکومت می تواند باعث بازنگری (در مناسبات مصر و ایران) شود، ولی باید به این سؤال پاسخ داد: آیا ایران چه کار مفیدی می تواند برای مصر انجام دهد تا انگیزه ای برای رفع موانع (فوق الذکر) موجود شود؟"

السید خانی، تحلیلگر سیاسی امور خاور میانه مصر نیز معتقد است که تا زمانی که مقامات رسمی تهران اعلام می کنند، قصد ندارند روابط خود با مصر را بهبود بخشند، روابط بین دو کشور قابل برقراری نمیباشد.

خانی، معاون سردبیر روزنامه "الجمهوریه" در گفتگوی تلفنی با خبرگزاری ترند گفت: "در این صورت نباید منتظر هرگونه اقدام از سوی قاهره شد. ایران باید سیاستهای خود در خاورمیانه را به سمت مثبتی سوق دهد: خودداری از حمایت از گروههایی که فعالیت آنها منجر به تشدید تنش ها در منطقه می شود، بطور مثال، فعالیت "حماس" در غزه و نیز اجتناب از تهدید کشورهای خلیج فارس، بویژه بحرین و امارات متحده عربی".

به گفته وی، با توجه به چنین خط مشی سیاسی ایران در منطقه نباید انتظار بهبود روابط بین قاهره و تهران را داشت.

خانی گفت: "از سرگیری پروازها بین قاهره و تهران در توسعه مناسبات اقتصادی، تجاری و فرهنگی کشورها نقش بسزایی دارد. ولی احیای روابط سیاسی بستگی به بهبود سیاست تهران در خاورمیانه، هماهنگ سازی تحرکات خود در منطقه و رایزنی با سایر کشورها دارد".

روابط قاهره و تهران در سال 1979 پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و اجازه پناهندگی سیاسی مصر به محمد رضا پهلوی شاه معزول قطع شد.

تهران، بنوبه خود شدیداً مخالف امضای پیمان صلح بین مصر و اسرائیل بود. یکی از خیابانهای تهران به نام خالد الاستامبولی ستوان ارتش مصر که قاتل انور سادات رئیس جمهور امضا کننده قرارداد صلح با اسرائیل بود، و در سال 1982 اعدام شد، نامیده شده است. این موضوع تاکنون مانع جدی در راه احیای روابط محسوب می شود.

"توماس لیپمان" کارمند علمی بخش روابط خارجی شورای واشنگتن بر این باور است که ایران قصد بهبود روابط خود با مصر را ندارد، برای آنکه ایران از "حزب الله" و "حماس" حمایت کرده و توسعه برنامه هسته ای خود را ادامه میدهد.

حسن هانی زاده کارشناس ایرانی در امور خاورمیانه نیز بر این باور است که سفرهای متقابل مقامات دو کشور نمیتواند موجب بهبود روابط آنها شود، برای آنکه همانند گذشته بین ایران و مصر برخی اختلافات وجود دارد.

هانی زاده در مصاحبه مکتوب خود به خبرگزاری "ترند" بیان کرد: موضع مصر نسبت به ایران به آمریکا بستگی دارد. دولت مصر چه در دوران انور سادات رئیس جمهوری سابق و چه در دوران حسنی مبارک رئیس جمهوری فعلی این کشور تحت تاثیر جریان های سیاسی قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای قرار داشته و دارد.

وی افزود: مصر همواره جمهوری اسلامی ایران را رقیب خود در منطقه و جهان اسلام میداند و بهمین دلیل تلاش کرده تا به رغم "جایگاه متزلزل" خود نقشی فراتر از حجم سیاسی و فرهنگی و منطقه ای خود ایفا کند.

وی اضافه کرد: دولت مصر از نقطه نظر آمریکا واروپا به عنوان حافظ مرزهای اسرائیل و تامین کننده امنیت مرزهای فلسطین اشغالی تلقی می شود ولذا کمک های اقتصادی واطلاعاتی ومالی فراوانی از امریکا وغرب دریافت می کند. لذا به دلیل این کمکها دولت مصر نمیتواند خارج از اراده سیاسی قدرت های بزرگ که با ایران مشکل سیاسی دارند، روابط خود را با این کشور تنظیم کند.

وی گفت: از سوی دیگر در قبال مسایل بهبود روابط با ایران بین نیروهای سیاسی و امنیتی تضاد وجود دارد. سیاستمداران مصری ضمن درک موضع ایران در جامعه اسلامی و منطقه، خواستار بهبود روابط سیاسی با این کشور هستند. لاکن مقامات امنیتی بر این باورند که بهبود روابط با ایران بر امنیت مصر میتواند زیان وارد کند.

وی از سرگیری پرواز بین مصر و ایران را گام مهمی در مسیر بهبود روابط این دو کشور دانسته و لاکن افزود: برای بهبودی کامل مناسبات این دو کشور باید راه زیادی طی کرد.

این مقاله با همکاری ت.جعفراف و ع. صادق اوا تهیه شده است.