برنامه هسته ای

کارشناسان: دعوت از نمایندگان خارجی برای بازدید از تاسیسات اتمی به معنی تعدیل موضع ایران نیست

6 ژانویه 2011, 09:00 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

آذربایجان، باکو، 15 دی/ خبرگزاری ترند، خبرنگار ت.جعفراف/

ایران برای دومین بار طی 4 سال گذشته اقدام به دعوت از نمایندگان خارجی برای بازدید از تاسیسات هسته ای ایران کرده است. برای نخستین بار در سال 2007 ایران از نمایندگان کشورهای خارجی و سازمان بین المللی انرژی اتمی برای بازدید از تاسیسات اتمی ایران دعوت بعمل آورده بود. اقدامی که، با توجه به گزینش ایران در نشان دادن تنها برخی مکانها، نگرانیهای جامعه بین الملل از ابعاد احتمالی نظامی بودن برنامه هسته ای ایران را مرتفع نکرد. در آستانه نشست کشورهای 5+1 و ایران در استانبول، ایران دوباره از نمایندگان خارجی برای دیدار از تاسیسات غنی سازی اورانیوم نطنز و آب سنگین اراک دعوت بعمل آورده است.

دکتر سعید یاری کارشناس مسائل هسته‌ای و دبیرکل سازمان دفاع از منافع ملی ایران در گفتگو با خبرگزاری ترند بر این عقیده است که، ایران همچنان در مواضع هسته ای خود ثابت قدم است. وی در گفتگوی تلفنی از تهران می گوید: "دعوتی که دستگاه امنیت ملی از برخی از اعضای گروه 5+1 ،منهای امریکا، انگلیس و فرانسه و احتمالا آلمان کرده است، جزو اقدامات داوطلبانه برای اعتماد سازی های بیشتر بین ایران و گروه 5+1 است. همیشه چنین روندی وجود داشته منتهی چون در استانه اجلاس ترکیه هستیم و برای یازده روز آینده تمهیداتی دیده شده است که این بازدیدها از سایت غنی سازی اورانیوم نطنز و آب سنگین اراک صورت بگیرد". بگفته وی، برداشت این که ایران در مواضعش تعدیلی ایجاد کرده، یا عقب نشینی را در دستور دارد، به هیچ وجه وجود ندارد.

دور اول مذاکرات ایران و کشورهای عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل بعلاوه آلمان (کشورهای 5+1) در ماه دسامبر بعد از یک وقفه 14 ماهه در وین انجام شد. دور بعدی گفت و گوهای هسته‌ای میان ایران و کشورهای عضو گروه پنج به علاوه یک قرار است در روزهای ۲۵ و ۲۶ دی ‌ماه سال جاری(15 و 16 ژانویه) در استانبول ترکیه برگزار شود.

آقای دکتر رضا تقی زاده کارشناس هسته ای و عضو شورای کارشناسان خبرگزاری ترند در مورد اهداف ایران از دعوت نماندگان کشورهای خارجی بر این عقیده است که دعوت تهران از نمايندگان شورای حکام آژانس برای بازديد از مراکز اتمی آن کشور، در فاصله کوتاهی پيش از برگزاری مذاکرات اتمی استانبول، تنها به يک شوخی تبليغاتی شبيه است. به گفته وی، این اقدام در راستای تلطيف فضای مذاکرات نیست و قبول دعوت برای ديدار از مراکز "انتخاب شده" اتمی جمهوری اسلامی، نه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نه کشور های غربی عضو ثابت شورای امنيت و گروه ۱+۵ را تحت تاثير قرار نخواهد داد.
اشاره آقای تقی زاده به "مراکز انتخاب شده" به نتیجه دعوت سال 2007 ایران از نمایندگان خارجی برمی گردد که بگفته این کارشناس، عدم آزاد گذاشتن نمایندگان برای بازدید دلخواه از تمام تاسیسات هسته ای و نشان دادن گزینشی بعضی مکانها موجبات رفع نگرانی نمایندگان را فراهم نکرد.

رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی روز سه شنبه، در کنفرانس مطبوعاتی خود اذعان داشت که، ایران نمایندگان گروه ۵+۱ و برخی از سفرا و نمایندگان چند کشور دیگر را برای بازدید از سایت‌ها و تأسیسات هسته‌ای خود دعوت کرده است. اگرچه ایران نام دو مورد از محلهایی که قرار است مورد بازدید قرار بگیرد (نطنز و اراک) را اذعان کرده است، با اینهمه، در مورد جزئیات بازدید و اسامی کشورهای دعوت شونده توضیحاتی نداده است.

دیروز کشور چین دریافت دعوت ایران را تایید کرده است. خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز به نقل از منابع دیپلماتیک در مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داده است که چنین دعوتنامه‌ای برای کشورهای روسیه، چین، مصر، اعضای جنبش عدم تعهد، کوبا، کشورهای عرب عضو آژانس و مجارستان ارسال شده است.

با اینهمه آقای یاری می گوید که رسانه های غربی تلاش می کنند این اقدام ایران را طور دیگر نشان دهند، مثلا بخواهند وانمود کنند که قصد ایران ایجاد شکافی میان گروه 5+1 است. "طبیعتا یک چنین تلقیاتی ممکن است بوجود بیاید . اما نیست و قصد ایران برای این منظور نیست. ایران همواره با چالشهای پیشبرد صلح امیز هسته ای خودش مواجه است که از سوی امریکا و انگلیس و فرانسه ایجاد می شود . آنها سعی کرده اند با نگاه افراطی ، سیاسی پرونده صلح امیز هسته ای ایران را سیاسی بکنند و حتی انتقال این پرونده از رسیدگی های آژانس به سازمان ملل و افراطگریی انها است که ایران فعلا در دستور ندارد که انها را دعوت کند".

درپی خوددرای ایران از دعوت امریکا، ایالات متحده دعوت جمهوری اسلامی از نمایندگان شماری از کشورهای عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بازدید از تاسیسات هسته ای ایران را یک ترفند توصیف کرده است. به گزارش بی بی سی، فیلیپ کراولی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفته است که "اینها ترفندهایی است که ایران در گذشته هم بکار برده. یک شیی براق را نشان می دهند و می گویند، نه، آنجا را نگاه نکنید، به اینجا نگاه کنید."

ایران تنها عضو آژانس انرژی اتمی است که پیمان ان.پی.تی (جلوگیری از شیوع تسلیحات هسته ای) را امضا کرده، اما از پذیرش پروتکل الحاقی سر باز می زند. ایران تنها مایل با همکاری با آژانس در چهارچوب ان.پی.تی است و به همین خاطر اجازه بازرسی برخی از تاسیسات حساس اتمی، منجمله راکتور اتمی ۴۰ مگاواتی آب سنگين اراک و کارخانه توليد آب سنگين آن را به بازرسان آژانس نمی دهد. تاسیساتی که در آن پلوتونیوم تولید خواهد شد و ماده اولیه برای ساخت بمب اتمی است. ایران می گوید که درخواست بازدید از تاسیسات اراک خارج از چهارچوب ان.پی.تی است و ایران تعهدی برای نشان دادن تمامی جوانب برنامه هسته ای خود ندارد. با اینهمه، در اقدام جدید ایران برای دعوت از نمایندگان کشورهای خارجی، بازدید از تاسیسات اراک را نیز در برنامه گنجانده شده است، لیکن، اینکه چه قسمتهایی از این تاسیسات مورد بازدید قرار داده خواهد شد، موضوعی مبهم باقی مانده است.

آقای تقی زاده می گوید که گروه ۱+۵ و شورای امنيت، بجای دعوت توريستی از نمایندگان خارجی، انتظار دارد که جمهوری اسلامی با پيوستن به پروتکل الحاقی، امکان انجام بازديد کارشناسی و بازرسی از مراکز اتمی خود را فراهم سازد.

غرب ایران را به تلاش برای ساخت بمب هسته ای متهم می کند. تا کنون 4 دور تحریم در قالب 6 قطعنامه از طرف شورای امنیت سازمان ملل بر علیه برنامه هسته ای ایران وضع شده است. پس از اینکه شورای امنیت سازمان ملل در تاریخ 9 ژوئن 2010 قطعنامه 1929 بر علیه ایران را تصویب نمود، کنگره آمریکا در 24 ژوئن لایحه قانونی اعمال تحریم های یکجانبه بر ایران را مورد تصویب قرار داد و تابحال در چندین نوبت این تحریمها را گسترش داده است. کشورهای اتحادیه اروپا، ژاپن، کره جنوبی، هند و استرالیا نیز تحریمهای اقتصادی یکجانبه ای بر علیه ایران وضع کرده اند. ایران می گوید که برنامه هسته ای آن در راستای تولید برق است.