برنامه هسته ای

تحلیلگر خبرگزاری "ترند نیوز": بازی هسته ای ایران - بوکس یا شطرنج؟

1 دسامبر 2009, 17:39 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

دالغا خاتین اوغلو، مدیر بخش فارسی خبرگزاری ترندنیوز

توسعه برنامه های هسته ای ایران در چه مسیری قرار گرفته است؟ با در نظر گرفتن افزایش 11 درصدی سالانه نیازهای انرژی ایران، واقعا این کشور به انرژی هسته ای نیاز دارد.

دولت ایران در قالب طرح چشم انداز 20 ساله برای تولید 20 هزارمگاوات انرژی هسته ای برنامه ریزی کرده است. لیکن چگونگی تحقق این طرح زیر سوال است.

در مرحله اول ایران برای تولید این میزان انرژی و غنی سازی اورانیوم 3.5 الی 5 درصدی جهت تامین سوخت آن نیاز به 20 مرکز غنی سازی اورانیوم دارد. در هر کدام از این مراکز نیز 54 هزار سانتریفوژ بایستی بطور دائم مشغول به فعالیت باشند.

ایران تابحال توانسته در مرکز غنی سازی اورانیوم نطنز 9000 سانتریفوژ نصب کند که نیمی از آنها فعال نیستند. در این مرکز روزانه فقط 2 کیلو اورانیوم (به مقدار 3.5 درصد) میتواند غنی سازی شود. یعنی بشرط وجود کیک زرد، ایران سالانه میتواند 700 کیلوگرم اورانیوم را غنی سازی کند. 9000 سانتریفوژ در دوران حکومت احمدی نژاد نصب شده و نصف آنها مورد بهره برداری قرار گرفته است. نصب 54 هزار سانتریفوژ در کوتاه مدت در مرکز غنی سازی اورانیوم نطنز نیز زیر سوال است.

علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در 29 نوامبر اعلام کرد که این سازمان به دستور آقای احمدی نژاد پنج نقطه را برای تاسیس سایت غنی سازی در نظر گرفته است که این سایت ها "در دل کوه" ساخته خواهند شد. احداث ۵ سایت جدید دیگر هم در نظر گرفته است.

به گفته وی، این مراکز جدید نیز همانند (در حد و اندازه های) نطنز بوده و بعلت احداث آنها در دل کوه ها حفاظت آنها از حملات احتمالی موشکها نیز تامین خواهد شد.

لذا، ایران برای تحقق این طرح باید برای سایتهای غنی سازی جدید خود مجموعا 500 هزار سانتریفوژ نصب کند، لیکن هم اکنون ایران قادر به تولید آن در مقیاس صنعتی نیست و مجبور به وارد کردن برخی از قطعات 120 گانه آن است. لذا بیانات مقامات ایران مبنی بر احداث 10 مرکز غنی سازی جدید در حد یک آرزو است.

به هر حال شورای امنیت سازمان ملل متحد تابحال 5 قطعنامه علیه ایران جهت توقف برنامه های هسته ای این کشور صادر نموده و معاملات این کشور در زمینه هسته ای با سایر کشورها را منع کرده است.

از سوی دیگر نیز ظرفیت معادن اورانیوم ایران محدود است. با اورانیوم موجود در معادن ساغند و گچین تنها میتوان در حدود 1400 تن "کیک زرد" تولید کرد. یعنی برای یک نیروگاه 1000 مگاواتی مقیاس و اندازه های بوشهر اورانیوم این معادن کفاف یک سال را نمی کند.

دوید البرایت دبیر کل سابق سازمان ملل متحد و رئیس مرکز تحقیقات هسته ای سازمان İSİS در گزارش خود در ماه فوریه اعلام کرد: بر اساس گزارشهای تصویر ماهواره ای، در سالهای 2008-2004 فعالیت آنچنانی در معادن ساغند و گچین انجام نشده است. احتمالا ایران هم اکنون از 600 تن"کیک زرد"ی که در سال 1970 از آفریقای جنوبی وارد کرده، استفاده میکند.

بنابر همین همین گزارش، ایران تابحال 75 درصد از این 600 تن"کیک زرد" را استفاده کرده است.

البته ایران از بولیوی و ونزوئلا نیز میتواند اورانیوم را وارد کند. هوگو چاوز رئیس جمهور ونزوئلا گفته است که ایران در طرح بهره برداری از معادن اورانیوم ونزوئلا بطور فعال شرکت خواهد کرد. بولیوی بعنوان یکی از متفقین نزدیک ایران از امریکای لاتین که سرسختانه مخالف آمریکا است نیز در مناطق شرقی خود دارای معادن عظیم اورانیوم است. با اینهمه شورای امنیت سازمان ملل متحد با صدور قطعنامه هایی فروش اورانیوم برای ایران را ممنوع کرده است. لذا، ایران حداکثر از معادن ساغند و گچین سالانه حدود 50 هزار تن اورانیوم خام میتواند استخراج کند و با آن هجم اندک نیز طرح تولید 20 هزار مگاوات انرژی هسته ای را نمیتوان اجرا کرد.

محمد البرادعی رئیس سابق آژانس بین المللی اتمی مکررا گفته که به صلح آمیز بودن برنامه های هسته ای ایران اعتماد کامل ندارد، با این حال بیان کرده که دلیل قاطعی برای اهداف نظامی برنامه های هسته ای این کشور نیز موجود نیست.

به هر حال ایران با تولید روزانه 520 میلیون متر مکعب گاز، هنوز هم وارد کننده گاز است و مصرف داخلی گاز در این کشور 9 درصد در سال افزایش می یابد. این نیز بیانگر اهمیت نیاز ایران به انرژی هسته است. لیکن، هم خود ایران و هم غرب برنامه های هسته ای این کشور را بیش از اندازه سیاسی کرده اند و این امر موجب وخامت اوضاع در این قبال شده و این وخامت همچنان ادامه دارد.

به عنوان مثال، اقدام روز جمعه (27 نوامبر) شورای حکام آژانس که ضمن محکوم کردن فعالیت "مخفیانه" ایران در ساخت یک مرکز جدید غنی سازی در نزدیکی قم، خواهان توقف فوری ساخت و ساز در این مرکز شد و ایران نیز به نوبه در اقدامی که بیشتر بوی تلافی دارد، اعلام کرد که 10 سایت غنی سازی اورانیوم جدید دیگری را در کشور خواهد ساخت.