آذربایجان، باکو، 5 خرداد/ "ترند"، خبرنگار: د. خاتین اوغلو/ سرنوشت قرارداد سه جانبه هسته ای ایران در باره مبادله اورانیوم این کشور بخاطر تضاد در اولویتها و طلبات و شرایط نامعلوم است.
به اعتقاد کارشناسان، هم اکنون موضع و اولیتها و منافع غرب و ایران در زمینه تبادل سوخت هسته ای در تضادند.
در ماه اکتبر سال 2009 ایران در اجلاس ویت پذیرفت که برای تامین سوخت رآکتور آزمایشگاهی امیراباد تهران به مقدار 1200 کیلو اورانیوم کم غلظت خود را به غرب داده و به ازای آن میله سوخت 20 درصدی تحویل بگیرد. لاکن سپس از این تصمیم خود عقب نشینی کرد. بلاخره در روز 17 ماه می ایران مجددا با مبادله هسته ای موافقت کرد. غرب از این اقدام ایران با اکراه استقبال کرده است.
هم اکنون مذاکرات اعمال تحریمهای جدید علیه ایران در دست بررسی است. هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا در سخنان خود در روز 25 ماه می، قرارداد تبادل هسته ای ایران را یک "فریب" خوانده است.
ژین پاسکال زاندرس (Jean Pascal Zanders) عضو مرکز تحقیقات مطالعات امنیتی اروپا (Research Fellow at EU Institute for Security Studies) در گفتگوی تلفنی خود با خبرگزاری "ترند" از فرانسه در این مورد بیان کرد: نگرانیها و ابهامات برنامه های هسته ای ایران همچنان باقی می ماند. "چند مسئله مبهم و قابل مذاکره موجود است؛ اولا، مسئله غنی سازی اورانیوم که تابحال حل نشده است. مشکل اساسی این است که آژانس بین المللی انرژی اتمی مسئله صلح آمیز بودن برنامه های هسته ای ایران را نه بطور دقیق مورد بررسی توانسته قرار دهد و نه بر آن نظارت دقیق می تواند کند".
اسماعیل کوثری نائب رئیس کمیته امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ایران نیز در گفتگوی تلفنی خود با خبرگزاری "ترند" از تهران بیان کرد: ایران عضو پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای آژانس بین المللی انرژی اتمی (NPT) است و در همین چهارچوب فعالیت میکند. بگفته وی، در قرارداد (تبادل سوخت هسته ای) تهران چگونگی و شرایط مبادله 1200 کیلو اورانیوم ضعیف ایران در ترکیه و ارائه اورانیوم غنی سازی شده 20 درصدی به تهران بیان شده است. ایران در چهارچوب پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای آژانس بین المللی انرژی اتمی (NPT) با هر اقدامی اعلام موافقت کرده است. اگر ایران قراردادی را امضا کند، 100 درصد به آن عمل خواهد کرد.
لاکن زاندرس افزود: مبادله اورانیوم ایران برای غرب اهمیت و اولویتی ندارد و ضمانتهای ایران در این قبال برای غرب مهم و جالب نیست.
آژانس بین المللی انرژی اتمی مکررا ایران را در عدم همکاری با این سازمان متهم کرده است.
به گفته زاندرس، یکی از دلایل اصلی نگرانیهای غرب ذخایر اورانیوم 3.5 درصد غنی سازی شده ایران است.
ایران برای اولین بار در ماه اکتبر سال 2009 با پیشنهاد آژانس بین المللی انرژی هسته ای برای تامین سوخت رآکتور تهران، موافقت کرده بود تا به مقدار 1200 کیلو اورانیوم 3.5 درصدی به غرب داده و به ازای آن میله سوخت اورانیوم 20 درصدی بگیرد.
به اعتقاد زاندرس، اقدام ایران برای مبادله هسته ای در سال 2009 از لحاظ اقدامی پیشگیرانه برای دستیابی ایران به مواد اولیه هسته ای برای ساخت سلاح های هسته ای از سوی غرب بعنوان یک گام موفق میتوانست ارزیابی شود، لاکن هم اکنون شرایط و زمینه ها متفاوت بوده و تغییر یافته اند.
در اکتبر سال 2009 ذخایر اورانیوم ایران با درجه خلوص 3.5 درصدی 1500 کیلو بوده است. اگر ایران 1200 کیلو از آنرا به خارج بفرستد، در حقیقت 75 درصد ذخایر اورانیوم کم غلظت ایران از کشور خارج می شد، اما در حال حاضر با خروج 1200 کیلوگرم 50 درصد از ذخایر اورانیوم کم غلظتش که حالا به 2200 کیلو رسیده از کشور خارج خواهد شد.
با چشم پوشی از مشکلات فنی، پتانسل ایران با غنی سازی 2200 کیلو اورانیوم (3.5 درصدی) تا 90 درصد تولید 2 الی 3 کلاهک هسته ای خواهد بود.
برای تولید هر کلاهک هسته ای نیاز به 25 الی 50 کیلو اورانیوم 90 درصدی است.
بار رابین (professor Barry Rubin) رئیس مرکز تحقیقات بین المللی در امور مسایل جهانی (Global Research in International Affairs (GLORIA) Center) بر این اعتقاد است که برنامه برزیل و ترکیه برای تبادل هسته ای ایران "موضوع مرده و فاقد وجاهت" است.
بار رابین در مصاحبه مکتوب خود به خبرگزاری "ترند" گفت: قرارداد تبادل هسته ای ایران از سوی همه اعضای شورای دائمی سازمان ملل متحد رد شده است. هم اکنون اعمال تحریمهای جدید علیه ایران از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد در دست بررسی است.
اعضای شورای دائمی سازمان ملل متحد قرارداد اخیر تهران را بعنوان یک اقدام مثبت ارزیابی کرده، لاکن آنرا قناعت بخش ندانسته اند. بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد در روز 25 ماه می گفته که ایران در قبال برنامه های هسته ای خود موضع شفافتر به نمایش گذاشته و باید با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند.
هوشنگ امیر احمدی رئیس شورای ایرانی-آمریکایی در گفتگو با خبرگزاری "ترند" ضمن انتقاد از موضع سرد غرب در قبال قرارداد تبادل هسته ای ایران، بیان کرد: این اقدام ایران یک فرصت مهم برای غرب است و میتواند سر آغاز جدی مذاکرات برنامه های هسته ای ایران باشد.
امیر احمدی روز چهارشنبه در گفتگوی تلفنی خود با خبرگزاری "ترند" از واشنگتن بیان کرد: اگر مذاکرات اعمال تحریمهای جدید علیه ایران ادامه یابد و یا تحریمهای جدید علیه ایران اعمال شود، تهران نه با تبادل اورانیوم راضی خواهد شد و نه در توان اجرای این توافق خواهد بود.
بهترین راه حل این مسئله آن است که شورای امنیت سازمان ملل متحد تا مدت زمانی روند اعمال تحریمها علیه ایران را متوقف کند و در این مدت تهران برنامه های هسته ای خود را شفاف کند.
کوثری نماینده پارلمانی ایران از ائتلاف اصولگرایان حاکم این کشور در گفتگو با خبرگزاری "ترند" هشدار داد که اگر موضع سرسخت کنونی غرب علیه ایران ادامه یاد، حتی برای خروج یک گرم اورانیوم از ایران به خارج اجازه داده نخواهد شد.
به گفته وی، مذاکرات اعمال تحریمهای جدید علیه ایران باید متوقف شوند.
لیکن زاندرس بر این باور است که علاوه بر موارد قبلی، تداوم روند غنی سازی 20 درصدی اورانیوم در داخل ایران همزمان با موافقت ایران با تبادل اورانیوم در خارج زیر سوال است.
از آغاز سال 2010 ایران برای تامین سوخت راکتور تهران عملیات غنی سازی اورانیوم 20 درصدی را با 100 کیلو اورانیوم 3.5 درصدی آغاز کرده . هم اکنون ایران صاحب بیش از 5 کیلو گاز 20 درصدی اورانیوم است.
غرب ادعا میکند که ایران برای تبدیل گاز اورانیوم به میله سوخت برای استفاده در کوره راکتور تهران فاقد تکنولوژی لازم است. ایران هنوز هم روند غنی سازی 20 درصدی اورانیوم را ادامه میدهد.
امیر احمدی افزود: غرب باید موضع ایران در قبال برنامه های هسته ای را به درستی درک کرده و تصمیم "عصبی و ناعاقلانه" نگیرد. بگفته وی، در سال 2009 پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران بحران داخلی بوجود آمده بود و لذا بخاطر شکاف در حکومت و مسائلی از این قبیل احمدی نژاد قادر به تصمیم گیری در قبال برنامه های هسته ای کشور نبود. "غرب باید درک کند که ایران هم اکنون مصمم به خلاص از تحریمات و رفع زیانهای اقتصادی تحریمها و خروج از بحران است. نه با تشدید تحریمها، بلکه باید با مذاکرات از این فرصت به خوبی استفاده نمود. در غیر این صورت اعمال تحریمها به هیچ وجه موجب توقف برنامه های هسته ای ایران نخواهد بود و پلهای دیپلوماتیک نیز فرو خواهد ریخت".
آمریکا و غرب ایران را در تلاش برای تولید سلاح های هسته ای اتهام میکنند. ایران نیز برنامه های هسته ای خود را صلح آمیز و برای تولید انرژی هسته می خواند. در سال 2006 پرونده هسته ای ایران از شورای حکام آژانس بین المللی انرژی هسته ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد منتقل شده است. شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز تابحال 5 قطعنامه برای توقف توسعه برنامه های هسته ای ایران صادر کرده است. بر اساس 3 تا از این قطعنامه ها، اعمال تحریمهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران در نظر گرفته میشود.
هم اکنون نیز دور چهارم اعمال تحریمهای جدید علیه ایران از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد در حال بررسی است.
این مقاله با حضور ت. کانیایوا و ت. جعفراف تهیه شده است.
Follow us on Twitter @TRENDNewsAgency
روحانی :طرفهای برجام به برنامههای خود برای حفظ توافق هستهای، سرعت و شفافیت بیشتری دهند
صالحی: درصورت از بین رفتن برجام، طرف مقابل بیشتر ضرر خواهد کرد
مسیر توسعه صنعت گاز و پتروشیمی ایران
بیانیه وزارت خارجه اسپانیا درباره جزئیات دیدار ظریف و داستیس
آمریکا: ایران اقدامات تحریک آمیز را متوقف کند (اختصاصی)
