کارشناسان: ایران همچنان قادر به تولید بنزین صادراتی نیست

6 اکتبر 2010, 08:00 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

آذربایجان، باکو، 12 مهر، خبرگزاری "ترند"، خبرنگار: ت. کانیایوا/

با وجود اظهارات مقامات ایرانی مبنی بر آغاز صادرات بنزین تولیدی در کشور، به عقیده کارشناسان، ایران همچنان از ظرفیتهای کافی برای این کار برخوردار نیست.

ولادیمیر یوسی اف، مدیر مرکز مطالعات اجتماعی و سیاسی در گفتگوی تلفنی با خبرگزاری ترند از مسکو گفت: "ایران همچنان در تولید بنزین و سایر فرآورده های نفتی با چالش های جدی روبرو است. من باور ندارم که ایران تاکنون قادر به حل این مشکل باشد. سالهای زیادی لازم است تا پالایشگاههای جدیدی ساخت و پالایشگاههای موجود را بازسازی کرد".

به گزارش خبرگزاری "شانا" به نقل از علی اصغر عرشی، مدیر کل روابط بین المللی شرکت ملی نفت ایران، ایران صادرات مرحله اول بنزین تولیدی در پالایشگاههای نفتی داخلی را اعلام کرد.

به گفته وی، حجم تولید بنزین به مرجله خودکفایی رسیده و به زودی مرحله جدید صادرات شروع خواهد شد. در این میان، عرشی مقدار فرآورده های نفتی صادراتی، همچنین نام کشور خریدار بنزین ایران را تصریح نکرد.

به گفته یوسی اف، جنبه دیگر مشکل این است که با توجه به ارزان بودن قیمت بنزین در ایران (قیمت بنزین در این کشور 10 سنت میباشد)، این محصول از راه قاچاق وارد کشورهای همسایه، بویژه ترکیه می شود.

وی افزود: "تا زمانی که ظرفیت کامل به بهره برداری نرسد و حجم قاچاق کاهش نیابد، ادعای خودکفایی ایران در تأمین فرآورده های نفتی خود بیجا است".

یوسی اف معتقد است که ظاهراً، اظهاراتی مبنی بر آغاز صادرات بنزین- تبلیغات دروغین جدید ایران است، ولی وی همچنین امکان فروش مجدد سوخت را منتفی نمی داند.

وی خاطرنشان ساخت: "از یک طرف، ایران قصد دارد ثابت کند که به خودکفایی رسیده، و از طرف دیگر، ممکن است موضوع بحث نه در مورد بنزین تولیدی، بلکه اجرای نقشه مبادله کذایی باشد".

ولی با این وجود، به نظر یوسی اف، همه اظهارات مبنی بر خودکفایی ایران دروغ است.

دکتر رضا تقی زاده نیز بعید می داند که ایران موفق به افزایش ظرفیت پالایشی لازم برای تولید بنزین جهت صادرات شده است.

تقی زاده، عضو شورای کارشناسان ترند در مصاحبه مکتوب به خبرگزاری ترند گفت: "ایران هرگز صادر کننده (قانونی) بنزین نبود، اگر چه بعلت قیمتهای کاملاً ارزان برای سوخت، این محصول همچنان از راه قاچاق به خارج از کشور صادر می شود. برای ارتقای 40 درصدی میزان تولید بنزین از حجم فعلی، ایران باید میلیاردها دلار در پالایشگاه های نفتی سرمایه گذاری کند".

برای ساخت و تکمیل طرح‌ های در دست اجرا و جدید پالایشگاه ‌های نفت کشور به 46.5 میلیارد دلار اعتبار و منابع مالی نیاز بوده، در برنامه چهارم توسعه تاکنون حدود 8.2 میلیارد دلار از این منابع جذب شده است. هم چنین برای اجرای پروژه های تولید، مقاوم سازی و طرح ‌های زیست محیطی پالایشگاه ‌های موجود به 6.3 میلیارد دلار اعتبار نیاز بوده که تاکنون 2.1 میلیارد دلار آن جذب شده است.

پالایشگاه های نفتی ایران هم اکنون روزانه 44.7 میلیون لیتر بنزین تولید میکنند. 21 درصد آن در پالایشگاه بندرعباس، 20.2 درصد آن در پالایشگاه آبادان، 18.2 درصد آن در پالایشگاه اصفهان، 15 درصد آن در پالایشگاه تهران، 10.4 درصد آن در پالایشگاه اراک، 6.2 درصد آن در پالایشگاه تبریز، 3.8 درصد آن در پالایشگاه شیراز، 2.4 درصد آن در پالایشگاه لاوان و 1.7 درصد آن هم در پالایشگاه کرمان شاه تولید میشود.

هم اکنون نیازهای روزانه میانگین بنزین در ایران حدود 65 میلیون لیتر هست. در پالایشگاه های ایران نیز روزانه 44 میلیون لیتر بنزین تولید میشود و با در نظر گیری این، ایران مجبور است که روزانه 21 میلیون لیتر بنزین وارد کند.

پیشتر، سید مسعود میرکاظمی وزیر نفت ایران در ماه ژوئیه امسال اعلام کرد که ایران قصد دارد تا پایان سال 2010 تعدادی پالایشگاههای نفتی را راه اندازی کند و ظرف دو- سه سال به یکی از بزرگترین صادر کنندگان بنزین در منطقه و جهان باشد. وی در اوایل ماه سپتامبر گفت که حجم تولید بنزین در پالایشگاههای نفتی تا 66.5 میلیون لیتر در روز افزایش یافت که نیازهای کشور به این نوع سوخت را تأمین می کند.

به گفته تقی زاده، پالایشگاههای قدیمی با حداکثر ظرفیت تولیدی کار می کنند.

وی گفت: "سوخت تولیدی با این روش از بنزین وارداتی ارزانتر خواهد بود. علاوه بر این، کیفیت آن از کیفیت سوخت تولید شده در پالایشگاه های نفتی متفاوت خواهد بود و استفاده از آن می تواند برای خودروها مضر باشد".

به عقیده تقی زاده، اگر حجم نیاز روزانه ایران به سوخت همچنان مانند قبل است، این کشور باید 22 تا 25 میلیون لیتر بنزین وارد کند.

ایران از لحاظ صادرات نفت خام پنجمین کشور جهان هست. لاکن با این حال نیز این کشور مجبور هست که 40 درصد از بنزین مورد نیاز خود را از کشورهای دیگر صادر کند.

ولی، طبق اظهارات مقامات رسمی ایران، در ماه اخیر بر اثر فعالیت پالایشگاههای نفتی، حجم تولید بنزین بیش از 66 میلیون لیتر در روز افزایش یافت.

در روز 9 ژوئن شورای امنیت سازمان ملل متحد 4-مین قطعنامه اعمال تحریمات اقتصادی جدید علیه ایران (قطعنامه 1929) را صادر کرد. سپس آمریکا تحریمهای یکجانبه علیه ایران را اعمال نمود. در روز 26 ژوئیه نیز وزرای خارجه کشورهای اتحادیه اروپا پاکت اعمال تحریمهای یکجانبه علیه ایران را تصویب کرده اند. بر اساس برخی از این تحریمها، کاهش صادرات بنزین به ایران نیز در نظر گرفته میشود.

از جمله شرکت "لوک اویل" روسیه، شرکت "Total" فرانسه و همچنین شرکتهای Royal Dutch Shell ، Shell ، Reliance Industries ، British Petroleum ، Trafigura و Glencore və Ingersoll Rand بخاطر تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متحد و آمریکا علیه ایران صدور بنزین به این کشور را متوقف کرده اند.

پیشتر، در ماه مارس، شرکت مشترک انگلیسی- هلندی " Royal Dutch Shell" فروش بنزین به ایران را متوقف کردند. شرکتهای بازرگانی هلندی- سوئیسی Vitol Holding و Trafiguraو نیز شرکت تولید کننده مواد اولیه Glencore سوئیس فروش بنزین به این کشور را متوقف کردند. در ماه آوریل بزرگترین قسمت شرکت نفتی "لوک اؤیل" روسیه که حدود 250- 500 هزار بشکه در ماه به این کشور تحویل می داد، از اقدام مشابه شرکتهای اروپایی پیروی نمود.