کارشناسان: ایران همچنان قادر به تأمین مستقل بنزین خود نیست

عکس: کارشناسان: ایران همچنان قادر به تأمین مستقل بنزین خود نیست / انرژی

آذربایجان، باکو، 29 شهریور، خبرگزاری "ترند"، خبرنگار: ت. کانیایوا/

با وجود تضمین های متعدد مقامات ایرانی مبنی بر ظرفیت ایران برای تأمین مستقلانه بنزین خود و عدم وابستگی از واردات، کارشناسان معتقدند که ایران همچنان قادر به تأمین مستقل بنزین خود نیست

و ادعای مقامات ایران دور از واقعیت است.

پال سالیوان استاد دانشگاه امنیت ملی ایالات متحده آمریکا و دانشگاه "جورج تاؤن" در مصاحبه مکتوب به خبرگزاری ترند اعلام کرد: "اظهارات میرکاظمی با شواهد و قرائن سازگار نیست".

سید مسعود میرکاظمی وزیر نفت ایران در اوایل ماه سپتامبر گفت که حجم تولید بنزین در پالایشگاههای نفت این کشور تا 66.5 میلیون لیتر در روز افزایش یافته که نیازهای این کشور به این نوع سوخت را تأمین می کند و جمهوری اسلامی را از واردات آن بی نیاز می سازد.

هم اکنون در ایران بطور میانگین 63 میلیون لیتر بنزین استفاده می شود. اگر چه ایران از نظر حجم صادرات نفت پنجمین کشور صادر کننده نفت جهان است، این کشور تا همین اواخر بعلت کمبود ظرفیت پالایشگاه های نفتی خود ناگزیر به واردات (عمدتاً از کشورهای اروپایی) حدود 40 درصد بنزین شد که این محصول در رأس فهرست کالاهای اصلی صادراتی قرار دارد.

از ابتدای اجرای طرحهای افزایش تولید بنزین در پالایشگاههای نفتی ایران از 18 تا 20 میلیون لیتر، واردات این فرآورده استراتژیکی متوقف گردید.

به گفته سالیوان، ایران بجای اینکه با قدرت هر چه تمامتر و بطور عقلانی تأسیسات زیربنایی نفت و گاز و سیستم تجاری خود را توسعه دهد، مبالغ هنگفتی را برای توسعه کامل چرخ سوخت هسته ای در شرایط اقتصاد ضعیف هزینه می کند.

وی افزود: "حکومت خوب، در وهله اول، باید به وجود مشکلاتی که کشور با آنها دست به گریبان است، اعتراف کند. فقط در آن صورت رهبری کشور می تواند به حل و یا کاستن از این مشکلات کمک کند. به نظر می رسد، ارتباط رژیم با مردم و حقایق ناشی از چالشهای اقتصادی، سیاسی، دیپلماتیک و غیره هر چه ضعیفتر می شود".

در ماه ژوئیه سال 2010 ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا بعلت برنامه هسته ای ایران تحریم هایی که از جمله آن، عدم فروش بنزین به ایران است، اعمال کردند.

پیشتر، در ماه مارس، شرکت مشترک انگلیسی- هلندی " Royal Dutch Shell" فروش بنزین به ایران را متوقف کردند. شرکتهای بازرگانی هلندی- سوئیسی  Vitol Holding و  Trafiguraو نیز شرکت تولید کننده مواد اولیه Glencore سوئیس فروش بنزین به این کشور را متوقف کردند. در ماه آوریل بزرگترین قسمت شرکت نفتی "لوک اؤیل" روسیه که حدود 250- 500 هزار بشکه در ماه به این کشور تحویل می داد، از اقدام مشابه شرکتهای اروپایی پیروی نمود.

کامران دادخواه استاد دانشگاه شمال- شرق آمریکا بر این باور است که اظهارات میرکاظمی فقط 50 درصد واقعیت دارد.

علت آن این است که تولید بنزین 17 میلیون لیتر تنها تا پایان سال شمسی (یعنی، تا پایان ماه مارس سال 2011) افزایش خواهد یافت.

به گفته وی، واردات ممکن است بدلیل کاهش نیاز به این محصول تقلیل یابد. این امر بعلت کاهش قابل توجه حجم بنزین سهمیه بندی شده (که با نرخ پایینتر فروخته می شود) و متعاقباً، افزایش قیمت محصل خریداری شده است.

در ایران مقدار سهمیه بنزین در ماه برای اتومبیل های سواری شخصی 60 لیتر، برای متوسیکلت ها- 25 لیتر، برای تاکسی ها با موتور معمولی- 500 لیتر، برای تاکسی ها با موتور دوگانه سوز- 200 لیتر (بنزین و گاز)، همچنین برای وسایل نقلیه شخصی حامل کالا و مسافر- 200 لیتر ارایه می شود.

در حال حاضر بهای یک لیتر سهمیه بنزین Regular حدوداً 0.11 دلار و سهمیه بنزین سوپر 0.18 دلار میباشد.

طبق آمار وزارت نفت ایران، با اجرای طرح سهمیه بندی بنزین از ماه ژوئیه سال گذشته تا ماه مارس امسال مجموعاً بیش از 27 میلیارد لیتر بنزین صرفه جویی شد.

به عقیده دادخواه، دلیل دیگر کاهش حجم واردات این است که در سال گذشته (از ماه مارس سال 2009 تا مارس سال 2010) ایران دو برابر بیشتر بنزین (به ارزش 4.5 میلیارد دلار) وارد کرد. وی افزود: "به اصطلاح دیگر، ایران برای آماده شدن به تحریم ها، مقدار کلان بنزین ذخیره کرده است".

دادخواه یادآور شد: "ممکن است، ایران در آینده کوتاه مدت واقعاً نیازمند واردات کمتر است. ولی این امر نه بعلت پتانسیل تأمین بنزین خود بطور مستقل روی خواهد داد. به احتمال قوی، این امر نتیجه کاهش نیاز و جمع آوری ذخایر بحساب افزایش قبلی واردات میباشد".

به نظر وی، در شرایط کنونی اظهارات هر یک از مقامات رسمی ایران را باید با عدم اعتماد بالایی بررسی کرد.

به گزارش اداره گمرک ایران، واردات بنزین ظرف سه ماه اول سال جاری شمسی (از 20 مارس تا 20 ژوئن 2010) 50 درصد تقلیل یافت (تا 500 هزار تن) که معادل پولی آن 376 میلیون دلار تشکیل داد.

بنزین عمدتاً از امارات متحده عربی، ترکمنستان، سینگاپور، عمان و هلند وارد گردید. این رقم در مقایسه با شاخص مشابه سال گذشته دلیل بر آن است که واردات بنزین دو برابر تقلیل پیدا کرد. در سال گذشته طی مدت مذکور ایران بالغ بر یک میلیون تن بنزین وارد کرد که ارزش کلی آن 911 میلیون دلار تشکیل داد.

اما درحالی که برای ساخت و تکمیل طرح‌ های در دست اجرا و جدید پالایشگاه ‌های نفت کشور به 46.5 میلیارد دلار اعتبار و منابع مالی نیاز بوده، در برنامه چهارم توسعه تاکنون حدود 8.2 میلیارد دلار از این منابع جذب شده است. هم چنین برای اجرای پروژه های تولید، مقاوم سازی و طرح ‌های زیست محیطی پالایشگاه ‌های موجود به 6.3 میلیارد دلار اعتبار نیاز بوده که تاکنون 2.1 میلیارد دلار آن جذب شده است. همچنین پیش بینی می شود در مجموع تا پایان اسفند ماه امسال 3 طرح بنزین سازی و بهینه سازی پالایشگاه آبادان (کت کراکر) با ظرفیت 4.6 میلیون لیتر و پروژه بنزین سازی پالایشگاه تهران با ظرفیت 1.5 میلیون لیتر و فاز اول توسعه پالایشگاه شازند امام خمینی (ره) با ظرفیت 7 میلیون لیتر در روز در مدار بهره برداری قرار گیرند.

Follow us on Twitter @TRENDNewsAgency