بر اقتصاد ایران چه رفت؟

دالغا خاتین اوغلو، مدیر اخبار سرویس ایران بخش انگلیسی خبرگزاری ترند

شش ماهی از ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد باقی است و هفت و نیم سالی است که سکان نهاد اجرایی کشور در دست وی است، دورانی با جراحی های بزرگ اقتصادی. برخی می گویند که اقتصاد بیمار را بدون اینکه بیهوش کند، با زور و تهدید جراحی کرده است و برخی می گویند که به هر حال این درد زمانی باید تحمل می شد.

صحبت از هدفمند کردن یارانه ها و آزاد کردن قیمت واقعی ریال در برابر ارزش دلار است که عملا تا حدودی طی سال اخیر به وقوع پیوسته است.

بعد از انقلاب اسلامی سال 1979، تقریبا در همه سالها اقتصاد ایران تورم بالای 10 درصدی را تجربه کرده است، اما به مدد تزریق دلارهای نفتی در شریان افتصاد، آهنگ افت ارزش ریال در برابر دلار هماهنگ و همزمان با نرخ تورم نبوده است.

طی یک سال گذشته ارزش برابری ریال در برابر دلار 100 درصد کاهش یافته است، به عبارتی بخاطر تنگتر شدن حلقه تحریمها و کاهش درآمدهای ارزی، بالا نگه داشتن تصنعی نرخ ریال که عملا ضربه ای سهمگین بر بخش صادراتی ایران بود تا حدودی رفع شده است.

همچنین قطع بخشی از یارانه کالاهای مصرفی، خصوصا یارانه های بخش انرژی که سالانه بالغ بر 60 میلیارد دلار هزینه در دست دولت قرار می داد، از اقداماتی بود که بایستی روزی انجام می شد.

یارانه هایی که با توجه به اختلاف بالای قیمتهای داخل و خارج، باعث قاچاق روزانه بیش از 10 میلیون لیتر بنزین و گازوئیل به خارج از کشور می شد.

در داخل ایران، کشوری با 75 میلیون جمعیت، نیز نگاهی به مصرف روزانه 63 میلیون لیتر بنزین، 153 میلیارد متر مکعب گاز در سال و 94 ميليارد متر مکعب حجم کل آب مصرفی سالانه که 91 درصد آن مصارف کشاورزی دارد، همچنین مصرف برق در ایران که به 185 هزار میلیون کیلووات ساعت در سال بالغ شده، همگی نشانگر سیگنال هشدارهایی است که دولت باید چاره ای برای آن می اندیشید.

آقای احمدی نژاد در دوران اول ریاست جمهوری همچنین حدود 20 میلیارد دلار به بنگاههای زودبازده، طرحهای خود اشتغالی و غیره در قالب وام تخصیص داد که نه تنها تاثیری در کاهش نرخ بیکاری نداشت، موجب افزایش نقدینگی نیز شد و بیکاران را به بدهکار بانکی تبدیل کرد. هم اکنون وامهای معوقه بانکها به بالای 57 میلیارد دلار می رسد که البته 38 میلیارد دلار آن بدهی خود دولت به بانکها است.

دولت هم اکنون ماهانه 37 دلار در قالب هدفمندکردن یارانه ها به شهروندان کمک مالی مستقیم می کند که ماهانه کل هزینه به 3 میلیارد دلار می رسد.

آنچه که نتیجه جراحیهای بزرگ و واقعا لازم الاجرا در دوران احمدی نژاد بود، ظاهرا نتایج مورد نظر را نداشته است. صادرات غیر نفتی ایران افزایش چندانی نداشته است، نرخ بیکاری رسمی بالای 14 درصد است که کارشناسان مستقل آن را حتی بالای 20 درصد نیز ارزیابی می کنند. نقدینگی بالای 300 میلیارد دلار و تورم بالای 25 درصد که رئیس مجلس ایران حتی آن را 29 درصد نیز اعلام کرده، از دیگر دستاوردهای ناخوش آیند جراحی بزرگ اقتصادی است.

نهایتا فروش بیش از 550 میلیارد دلار نفت طی هفت و نیم سال ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد که افزون بر نیمی از درآمدهای نفتی کل تاریخ 103 ساله تولید نفت در ایران است و تخصیص بخش اعظمی از این درآمدهای نجومی به واردات کالاهای اساسا مصرفی و واسطه ای از دیگر موارد مورد انتقاد دوران احمدی نژاد است.

افت تولید نفت از بالای 4 میلیون بشکه در روز به 2.6 میلیون بشکه طی هفت سال اخیر، افزایش بسیار اندک تولید گاز و خصوصا عدم توسعه و راه اندازی فازهای جدید میدان پارس جنوبی از دیگر مواردی است که دولت نتوانسته کارنامه موفقی از عملکرد خود ارائه دهد.

هنوز معلوم نیست دولتی که بعد از وی بر سر کار خواهد آمد، چه برنامه ای برای جبران این مشکلات که برخی آن را بحران نیز می نامند، خواهد داشت.

Follow us on Twitter @TRENDNewsAgency