برنامه هسته ای

تحلیلگر ترند: جنگ فرسایشی ایران و غرب

4 دسامبر 2010, 09:00 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

دالغا خاتین اوغلو رئیس بخش فارسی خبرگزاری "ترند"

سیر حوادث در آستانه مذاکرات ایران با کاترین اشتون رئیس بخش سیاست خارجی اتحادیه اروپا در 5 دسامبر در ژنو نشان دهنده تداوم جنگ فرسایشی تهران و کشورهای غربی و احتمالا رسیدن این پروسه به نقطه ای حساس است.

ترور اخیر دو دانشمند هسته ای در ایران، گزارش جدید دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته ای ایران و مذاکره آن در شواری قضات آژانس بین المللی انرژی اتمی، اعمال تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران و همچنین اطلاعات اخیر "ویکی لیکس" در مورد ایران، بر دور جدید مذاکرات پس از 14 ماه تعلیق مذاکرات بدون تأثیر نخواهد بود.

در سپتامبر سال 2009 پس از مذاکرات بی نتیجه گروه 5+1 (روسیه، چین، آمریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان) با ایران، اگرچه مذاکرات مسکوت مانده ، لیکن پروسه ها و حوادث مهمی پیرامون برنامه هسته ای ایران درجریان بوده است.

9 ژوئن سال جاری شورای امنیت سازمان ملل متحد 4-مین قطعنامه اعمال تحریمات اقتصادی جدید علیه ایران (قطعنامه 1929) را صادر کرد. اعمال تحریمات شدید آمریکا غرب علیه ایران، ترور دانشمند اتمی ایران که در فهرست تحریمات قطعنامه 1747 قید شده بود و برخی حوادث مهم دیگر نشان دهنده بدتر شدن وضعیت و افزایش بدبینی (نسبت به دور قبلی مذاکرات) میان طرفین مذاکره شده است.

ایران متخصصین هسته ای گروه 5+1 را در تلاش برای اقدامات تروریستی اتهام کرده است. احمدی نژاد در سخنرانی خود در استان مازنداران در این مورد بیان کرده که اگر بار دیگر نیز چنین حوادث تروریستی رخ دهد، از اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد به دادگاه شکایت خواهد کرد. احمدی نژاد قرار گرفتن نام دانشمندان هسته ای ایران در قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد را دلیل آن دانسته است.

صبح روز دوشنبه،‌ زمانی که دکتر مجيد شهرياری، استاد فيزيک و عضو هيئت علمی دانشگاه شهيد بهشتی و همچنين محقق جمهوری اسلامی ايران در پروژه سزامی، به همراه راننده و همسرش به سمت دانشگاه در حرکت بود، بر اثر انفجار بمبی که موتورسواران ناشناس در والی ميدان ارتش به بدنه خودرو حامل وی چسبانده بودند،‌ کشته شد و همسرش نیز زخمی شد.

اخیرا، ایران نسبت به اعلام جزئیات برنامه های هسته ای خود توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی با حساسیت بیشتری برخورد می کند. ایران گزارش مورخ 23 نوامبر دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد اعلام تعداد سانتریفیوژهای این کشور را مورد انتقاد قرار داده است.

خیلی جالب است که در گذشته نیز در گزارشهای دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی برخی جزئیات فنی برنامه های هسته ایران اعلام شده بود، لاکن ایران مانند حالا نسبت به آن عکس العمل نشان نداده بود.

بر اساس اطلاعات سایت "ویکی لیکس"، حکومت اوباما از اول امید نداشته که مشکلات برنامه هسته ای ایران از طریق مذاکرات دیپلوماتیک قابل حل باشد و برخی از کشورهای عربی نیز همانند اسرائیل از برنامه حمله آمریکا به ایران حمایت میکردند.

با عنایت به این اسناد که برای ایران هم تازگی ندارد، ایران حق دارد که حد اقل تا در حد دفاع از خود و تا دستیابی به تکنولوژی تولید سلاح هسته ای (نه خود سلاح هسته ای)، اجرای برنامه های خود را ادامه داده و پیشرفت کند. در واقع نه تحریمات اقتصادی و نه امتیازات اقتصادی نمتیواند مانع دستیابی یک رژیم روی دروی با خطر بقای خود، به ضمانت استراتـژیک حیاتش باشد. ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست.

تحولات در برنامه هسته ای ایران

پیشنهاد مبادله اورانیوم در 14 ماه پیش موافق با منافع غرب و ایران بود، لاکن هم اکنون نه ایران و نه غرب نسبت به آن علاقه مند نیستند و این مسئله را دز لیست اولویتهای مذاکره قرار نمیدهند. در واقع ذخایر اورانیوم ایران در سال 2009 به میزان 1500 کیلوگرم بود و هم اکنون به 3200 کیلوگرم رسیده است. همچنین ایران فرایند غنی سازی 20 درصدی اورانیوم را آغاز کرده و هم اکنون این کشور 35 کیلو ذخیره اورانیوم 20 درصدی دارد. اگرچه، ایران برای تبدیل این مقدار گاز اورانیوم به سوخت راکتور باید تکنولوژیهای آن را هم فراهم کند، با این حال اگر ایران بتواند این 35 کیلو اورانیوم 20 درصدی خود را به سوخت هسته ای تبدیل کند، راکتور تهران حداقل برای 5 سال آینده میتواند فعالیت کند.

راکتور امیرآباد تهران در سال 1960 ساخته شده و برای مقاصد طبی و تولید رادیوایزوتوپها فعالیت میکند. در سال 1990 برای آخرین بار به مبلغ 5 میلیون دلارسوخت برای این راکتور از آرژانتین خریده شده است.

از سوی دیگر سانتریفیوژهای فعال در راکتور نطنز نیز سه بار کمتر از گذشته شده است. کاهش سانتریفیوژهای فعال و افزایش دو برابری حجم ذخایر اورانیوم کم غلظت در این کشور نشان میدهد که ایران نوع جدیدی از سانتریفیوژها با راندمان بالا تولید و راه اندازی کرده است.

ایران برای تامین سوخت نیروگاه های هسته ای خود باید 60 هزار سانتریفیوژ فعال داشته باشد. لاکن برای تولید اورانیوم کلاهک سلاح هسته ای و غنی سازی 90 درصدی اورانیوم همین مقدار سانتریفیوژ (3000 عدد) کفایت میکند.

از سوی دیگر نفوذ ویروس استاکس نت در سایتهای هسته ایران و ترور برخی از دانشمندان هسته این کشور نشان میدهد که علاوه بر تحریمهای غرب، جنگ فرسایشی غرب علیه ایران کماکان ادامه دارد.

تحولات نشان میدهد که به همان مقداری برگهای برنده طرفین برای رو کردن در میز مذاکرات افزایش یافته، به همان میزان نیز بدبینیها و سوء زنها نیز افزایش یافته، حتی تا جایی که فضای لازم برای استفاده و رو کردن برگهای برنده احتمالا میسر نخواهد بود.