کارشناسان: ریاست ایران بر اوپک بر بازار نفت تأثیرگذار نیست

16 دسامبر 2010, 09:00 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

آذربایجان، باکو، 24 آذر، خبرگزاری "ترند"، خبرنگار: ت. کانیایوا/

به عقیده کارشناسان، انتخاب شدن ایران بعنوان رئیس دوره ای سازمان اوپک بطور کلی نه بر شرایط بازارهای جهانی نفت و نه در کاهش تحریم ها علیه ایران بعلت برنامه هسته ای آن اثرگذار نمیباشد.

پول سالیوان، استاد مسایل امنیت ملی آمریکا در دانشگاه جورج تاؤن در مصاحبه مکتوب به خبرگزاری ترند گفت: "ریاست ایران کمترین تأثیر بر بهای نفت را بهمراه خواهد داشت. اوپک، قبل از هر چیزی یک سازمان تجاری با اعضای متعددی است و این رئیس سازمان است که با اعضای آن سازگاری پیدا می کند نه بر عکس".

ایران در ماه سپتامبر امسال رئیس سازمان اوپک-صادر کنندگان نفت انتخاب شد. ایران از سوی دوازده کشور-عضو کارتل نفتی در نشست این سازمان در مقر آن در وین انتخاب گردید. آخرین بار این کشور که یکی از پنج مؤسس سازمان اوپک میباشد، 36 سال قبل عهده دار ریاست بر اوپک در سال 1974 شده بود.

انتقال ریاست از اکوادور به ایران روز 11 دسامبر در نشست فوق العاده وزرای نفت کشورهای عضو در کیتو-پایتخت اکوادور صورت گرفت.

سید مسعود میرکاظمی، وزیر نفت ایران که هم اکنون معاون دبیر کل سازمان اوپک میباشد، از سال آینده ریاست سازمان را به مدت یک سال بعنوان مدیر کل بر عهده خواهد گرفت.

کامران دادخواه، کارشناس آمریکایی با این نظر موافق است که ریاست ایران بر اوپک بر بهای نفت تأثیری ندارد.

کامران دادخواه، استاد دانشگاه شمال شرق آمریکا در مصاحبه مکتوب به ترند گفت: "ایران می تواند در جلسات این سازمان سر و صدای زیادی ایجاد کند، ولی عملاً نمی تواند بر بهای نفت تأثیر بگذارد".

به گفته وی، اوپک در مجموع بر بازار نفت نفوذ ندارد، علیرغم اینکه این سازمان بالغ بر 80 درصد از ذخایر ثابت شده نفتی را کنترل می کند.

دادخواه افزود: "این کشورها فقط 35 درصد از تولید جهانی نفت را بخود اختصاص می دهند، و با عنایت به اینکه اعضای اوپک نیازمند درآمدهای حاصله از فروش نفت هستند، از اینرو، آنها به سادگی نمی توانند با کاهش تولید موافقت کنند".

به عقیده وی، تنها عربستان سعودی می تواند بر اوضاع بازار تأثیر بگذارد، ولی سیاست این کشور همواره متمرکز به اعتدال و تأمین ثبات در بازار بوده است.

سازمان اوپک کارتل نفتی 12 کشور تولید کننده ذیل است: ایران، الجزایر، آنگولا، اکوادور، عراق، کویت، لیبی، نیجریه، قطر، عربسبتان سعودی، امارات متحدع عربی و ونزوئلا.

از بین کشورهای عضو اوپک ایران به لحاظ میزان ذخایر اثبات شده (پس از عربستان سعودی و ونزوئلا) در رتبه سوم قرار دارد و به لحاظ تولید آن در رتبه دوم (پس از عربستان سعودی) قرار دارد. به گزارش شرکت "بی پی"، در تاریخ اول ژانویه 2009 میزان ذخایر ثابت شده نفتی در ایران 137.6 میلیارد بشکه بود. تولید نفت در این کشور در سال 2008 از 215 میلیون تن فراتر رفت، این در حالی است که میزان مصرف داخلی بیش از 86 میلیون تن میباشد.

با این وجود، بعلت فقدان سرمایه گذاریها براثر اعمال تحریم های بین المللی، ظرفیت تولیدی این کشور رو به کاهش است، از اینرو ایران نمی تواند میزان تولید را بطور مؤثر افزایش دهد. در حالی که ایران 12 درصد از کل تولیدات نفت کشورهای عضو اوپک و پنج درصد از کل تولید جهان را به خود اختصاص می دهد، اندکی بیش از 60 درصد از محصول خود را صادر می نماید.

سالیوان در مورد سهمیه تولید نفت معتقد است که آنها در اوپک قابل تغییر است ولی نه با تأثیر ایران بعنوان رئیس سازمان.

وی افزود: "ریاست بر سازمان بر خلاف نظر بعضی ها، دارای نفوذ بسیار کمتری است. با مرور زمان و تغییر میزان ذخایر، سهمیه تولید در هر صورتی قابل تغییر است".

11 دسامبر وزرای نفت این سازمان در اجلاس فوق العاده اوپک در کیتو علیرغم موج افزایش بهای "طلای سیاه"، تصمیم به حفظ میزان تولید نفت بدون تغییر سهمیه گرفتند.

سازمان اوپک از اواخر سال 2008 سهمیه تولید نفت را تغییر نداده است.

دادخواه بر این باور است که سهمیه تولید در دوران ریاست ایران به احتمال قوی عوض نخواهد شد، زیرا کشورهای عضو سازمان نیازمند سود حاصله از صادرات نفت هستند و اکثر آنها تعهدات جدی بر عهده خود گرفتند.

وی افزود: "تنها کشورهایی که قادر به اندوختن حجم هنگفت سود شدند، می توانند به کاهش صادرات و درآمد اقدام نمایند. بین کشورهای عضو اوپک فقط کشور عربستان سعودی می تواند حجم تولید را تغییر دهد، ولی همانطور که پیشتر یادآوری شد، سیاست عربستان سعودی متمرکز به برقراری بازار انرژی ثابت میباشد".

و آنچه که مربوط به تحریم های اعمال شده علیه ایران می شود، سالیوان بعید می داند که ریاست ایران بر اوپک موجب کاهش آنها شود.

او اظهار داشت: "مهمترین ابزار تغییر وضع بحرانی پیرامون ایران عبارت از موضع بازتر و خصومت کمتر تهران میباشد".

شورای امنیت سازمان ملل روز نهم ژوئن با 12 رأی از مجموع 15 رأی قطعنامه 1929 مبنی بر اعمال تحریم های جدید علیه ایران بعلت خودداری آن از توقف فعالیتهای غنی سازی اورانیوم تصویب نمود. دیرتر، کنگره آمریکا تحریم های یکجانبه ای علیه جمهوری اسلامی اعمال نمود و در ماه ژوئیه وزرای امور خارجه تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نشست لوکزامبورگ همچنین اعمال تحریم های اضافی را مورد تأیید قرار دادند.

محدودیت های اعمال شده از سوی اتحادیه اروپا شامل منع فروش تجهیزات، فناوریها و خدمات به بخش انرژی ایران می گردد. صنعت تولید نفت نیز مشمول این اقدامات می شود. همچنین سرمایه گذاریهای جدید در بخش انرژی ایران در کل ممنوع شده است.

دادخواه همچنین بر این باور است، مادامی که در سیاستها و مواضع کلی ایران تغییراتی بعمل نیاید، ریاست بر اوپک بخودی خود در مسئله تحریم ها حائز اهمیت نخواهد بود.

وی تصریح نمود: "با توجه به موضع ایران در اوپک و اینکه این کشور یکی از مؤسسین سازمان بوده، ایران میبایست کرسی ریاست بر اوپک را دست کم چند بار ظرف 36 سال اخیر احراز می کرد. با این وجود، سیاست تهاجمی ایران در قبال غرب آنرا منزوی ساخت".

به گفته دادخواه، کشورهای عضو سازمان اوپک طرفدار این نیستند که جامعه جهانی این سازمان را با سیاست مشابه مرتبط بداند.

او خاطرنشان ساخت: " ریاست ایران بر اوپک نسبت به نتایج مثبت اینکه اگر این کشور می توانست روابط خود با همسایگان و جهان را بهبود سازد، کمتر مؤثر واقع خواهد شد".