دالغا خاتین اوغلو
در حالی که کشورهای عضو و برخی تولید کننده های غیر عضو اوپک در حال آماده شدن برای اجلاس غیر رسمی اوپک در الجزایر برای اقدامی عملی جهت فریز (توقف رشد تولید) نفتی و بالا بردن قیمت نفت دارند، ایران اعلام کرده است که برای بازگشت به دوران تولید پیش از تحریمها مصمم است.
ایران در سال 2008 روزانه تا 3.9 میلیون بشکه تولید نفت داشت که در دوران تحریمها به 2.8 میلیون بشکه سقوط کرد و هم اکنون حدود 3.7 میلیون بشکه است.
از طرفی ایران می خواهد برای سال جاری 90 هزار بشکه به تولید خود از میادین غرب کارون اضافه کند و در سال 2018 تولید از این میادین را بیش از 450 هزار بشکه افزایش داده و به 700 هزار بشکه برساند. ایران همچنین تولید میعانات گازی خود را در این دوره زمانی می خواهد از 450 هزار بشکه کنونی به یک میلیون بشکه برساند و میادین دیگری نیز مانند چنگوله، سلمان و غیره وجود دارد که ایران در حال توسعه آنها است.
در این میان محمد بارکیندو دبیر کل اوپک در آستانه اجلاس الجزایر که قرار است در 28 سپتامبر برگزار شود، روز دوشنبه به ایران سفر می کند تا این عضو اوپک را به فریز نفتی تشویق کند.
فريدون بركشلى، ريس گروه انرژى وين که قبلا رئیس اسبق امور اوپک ایران در وزارت نفت بوده است، در گفتگو با خبرگزاری ترند می گوید که طرح فريز، در واقع ربطى به ظرفيت سازى در كشورهاى عضو اوپك ندارد.
«سرمايه گذارى به منظور افزايش ظرفيت توسط ايران و ساير اعضاى اوپك مغايرتى با فريز و يا مديريت توليد ندارد. كشورها الزاما از تمامى ظرفيت توليد خود استفاده نمى كنند و سياست سهميه بندى در ساز مان اوپك به همين منظور در اوايل دهه ١٩٨٠ ميلادى طراحى نمود. با توجه به انچه بيان شد، برنامه ريزى شركت ملى نفت براى ظرفيت گسترى مغايرتى با همراهى و هماهنگى ايران با طرح فريز و يا هرگونه سياست محدود سازى عرضه نفت اوپك ندارد».
بگفته وی، البته در عين حال توجه به اين سياست كه سازمان اوپك، طرحى را براى مديريت ظرفيت سازى را طراحى كند، مطلوب ارزيابى مى شود و از سرمايه گذارى و صرف هزينه براى ايجاد ظرفيتى كه تقاضايى براى ان در بازار موجود نباشد، خوددارى مى گردد.«هدف از بيان اين موضوع اشاره به اين واقعيت است كه سرمايه گذارى ايران در ميادين نفتى مختلف و منجمله ميادين مشترك با كشور همسايه عراق، ربطى به سياست حمايت ايران با طرح فريز ندارد».
قیمت سبد نفتی اوپک در بازارهای بین المللی از بالای 105 دلار در نیمه اول 2014 به زیر 45 دلار رسیده است. علت امر، بیشتر، وجود نفت مازاد در بازار و ادامه پیشی گرفتن عرضه بر تقاضا است.
بگفته آقای برکشلی، «در ارتباط با ساختار ميادين نفتى ايران، توجه به اين واقعيت مهم است كه بيشتر ميادين نفتى بزرگ ايران نيمه دوم عمر خود را سپرى مى كنند و متاسفانه اينك دچار افت توليد شده اند.اغلب ميادين بزرگ قديمى كشور سالانه بين ٢٥٠ تا ٣٠٠ هزار بشكه در روز از ظرفيت توليد خود را از دست مى دهند. اين ميادين نياز مبرمى به تزريق مقادير معتنا بهى گاز و بخار دارند.به علاوه لازم است تا با به كارگيرى از فن اورى هاى جديد،ار افت فشار چاهها جلو گيرى شود و ساختار انها مورد باز سازى بنيانى گسترده اى قرار گيرد».
در عين حال لازم است كه صنعت نفت ايران نسبت به سرمايه گذارى و اكتشاف و بهره بردارى از ميادين جديد و سبز اقدام سريع به عمل اورد. «بايد اين واقعيت را پذيرفت كه دوران ميادين بزرگ و پر بازده نه تنها در ايران بلكه در اكثر نقاط نفت خيز جهان سپرى شده و لازم است بر روى ميادين كوچك تر سرمايه گذارى كرد.البته ايران بايد به طور جدى به نوسعه صنعت گاز نيز توجه كند، زيرا كه اينك موفقيت ايران در صنعت نفت رابطه تنگا تنگى با توسعه و افزايش بهره بردارى در بخش گاز دارد».
آقای برکشلی می گوید که طرح فريز بدعتی تازه در سازمان اوپك به حساب مى ايد. «اوپك تا كنون مقوله اى به عنوان فريز نداشته است. مديريت بازار جهانى نفت در سازمان اوپك از طريق نظم سهميه بندى اعمال مى شود. اخرين بار در تابستان ٢٠١٣ سازمان اوپك سهميه كشورهاى عضو را تنظيم و مصوب ساخت. پس از عملياتى شدن تحريم بين المللى نفتى كشورها براى كسب بخشى از سهميه ايران از يكديگر پيشى گرفتند. البته بخش اعظم سهميه ايران نصيب عربستان شد كه از ظرفيت توليد مازاد قابل ملاحظ اى بر خوردار بود».
بگفته وی، لذا اينك موضع رسمى و منطقى ايران بازگشت تمام اعضاء اوپك به سهميه هاى رسمى و قانونى ٢٠١٣ و سقف توليد جمعى 30 میلیون و 450 هزار بشكه در روز است. «چنانچه،اين سقف توليد و بازگشت به سهميه هاى مصوب و رسمى مورد تاييد قرار گيرد،اعضا مى توانند با توجه به شرايط موجود بازار جهانى و روند قيمت ها نسبت به چانه زنى و درخواست برا افزايش سهميه توليد تازه اقدام كنند».
اوپک در ماه ژوئیه 33 میلیون و 440 هزار بشکه تولید نفت داشت.
آقای برکشلی می گوید که طرح فريز براى سازمان اوپك،بدعتى نادرست است. «اوپك يك سازمان با مسئوليت جمعى مديريت بازار و تنظيم عرضه و تقاضا و قيمت است. بدعت طرح فريز، اوپك را از ساختار سازمانى آن خارج كرده و به مجموعه اى تبديل مى سازد كه كنترلى بر روى قيمت نفت و نيز عرضه قابل مصرف ندارد.
در عين ايران امادگى پذيرش يك مرحله دوران گذار را دارد و در همين راستا اميدوار است تا بقيه اعضاء سازمان اوپك نيز، نسبت به ضرورت جبران بازار از دست رفته ايران توجه داشته باشند».
ولادیمر پوتین رئیس جمهوری روسیه جمعه در گفتگو با بلومبرگ گفت که می توان ایران را از طرح فریز نفتی مستثنی کرد.
Follow us on Twitter @TRENDNewsAgency