بعد از نفت منتظر سورپرایز گازی ایران باید بود

دالغا خاتین اوغلو

پس از افزایش روزانه حدود یک میلیون بشکه ای تولید و صادرات نفت ایران پس از برداشته شدن تحریمها در اواسط ژانویه امسال، حالا باید منتظر یک شگفتی در صنعت گاز این کشور باشیم.

تولید گاز تصفیه شده ایران سال گذشته به ۱۷۸ میلیارد متر مکعب رسید و راه اندازی فازهای جدید میدان گازی پارس جنوبی ظرفیت تولید گاز خام را به ۲۶۰ میلیارد متر مکعب افزایش داد.

ایران تولید گازخام از پارس جنوبی را درسال ۱۳۹۴ به بیش از۱۳۲ میلیارد متر مکعب افزایش داد. پنج فاز جدید پارس جنوبی نیز امسال به بهره برداری خواهند رسید. ظرفیت تولید این پنج فاز مجموعا ۵۵ میلیارد متر مکعب در سال است و تعدادی از این فازها هم اکنون با نیمی از ظرفیت در حال تولید هستند.

میدان پارس جنوبی با قطر مشترک است و بخش ایرانی این میدان به ۲۴ فاز تقسیم شده است. فازهای ۱ تا ۱۰، ۱۲، ۱۵ و ۱۶ به طور کامل به بهره برداری رسیده اند.

با عملیاتی شدن همه ی فازها تا سال ۲۰۱۹، ظرفیت تولید گاز خام ایران از ۲۶۰ میلیارد متر مکعب در سال کنونی به ۳۹۰ میلیارد متر مکعب خواهد رسید.

با این وجود، پارس جنوبی همه داستان صنعت گاز ایران نیست. این کشور توسعه ۴۹ میدان نفتی و گازی را بر مبنای مدل جدید قراردادهای نفتی اش (آی پی سی) به شرکت های خارجی پیشنهاد کرده است.

در میان این میدان ها، ۲۱ میدان گازی هست که دربین آنها تنها دو میدان قبلا بصورت مرحله ای تا حدودی توسعه یافته و اکنون ۲۸ میلیون متر مکعب در روز گاز تولید می کنند. توسعه همه این میدانها روزانه حدود ۳۸۰ میلیون متر مکعب به سطح تولید خواهد افزود. تولید گاز همراه از میدانهای نفتی در چهارچوب قرارداد جدید «آی پی سی» نیز بیش از ۲۰۰ میلیون متر مکعب در روز خواهد بود.

هنوز مشخص نیست شرکت های خارجی چه میزان در این میدانها سرمایه گذاری خواهند کرد، اما ایران امیدوار است ۳۰ میلیارد دلار در سال های آتی بر مبنای مدل جدید قراردادها سرمایه جذب کند. در مجموع، ایران برنامه ریزی کرده است تا مارس ۲۰۲۵ حدود ۲۳۱ میلیارد دلار (شامل سرمایه خارجی) در بخش بالادستی نفت و گاز جذب کند که بخش عمده این سرمایه گذاری (۱۳۷ میلیارد دلار) در بخش بالادستی گاز خواهد بود.

در حال حاضر، سهم گاز طبیعی در سبد مصرف انرژی ایران بیش از ۶۸ درصد است. این در حالیست که گاز رسانی به بیش از ۲ میلیون خانوار، سه برابر کردن تزریق گاز به میادین نفتی تا حدود ۱۰۰ میلیارد مترمکعب در سال، و افزایش گاز رسانی به نیروگاهها تا بیش از ۲۰ میلیارد مترمکعب در سال با هدف کاهش مصرف سوخت مایع در این بخش در دستورکار است.

در مجموع، در نتیجه ی افزایش تولید گاز و اجرای برنامه های کاهش مصرف سوخت، ایران حجم زیادی گاز مازاد برای صادرات خواهد داشت. سازمان بهینه سازی مصرف سوخت ایران نیز در نظر دارد بیش از ۱۶ میلیارد دلار در پروژه های بهبود کارآیی انرژی هزینه کند تا ۱۷۰ میلیارد دلار –بیش از ده برابر- در مصرف سوخت صرفه جویی شود.

علاوه بر بخش بالادستی، ایران ۵۵.۸ میلیارد دلار پروژه در بخش ترانزیت گاز، شامل چند خط لوله سراسری که این کشور را قادر می سازد گاز را از مسیرهای مختلف صادر کند، برای ده سال آینده تعریف کرده است. در حال حاضر، ایران حدود ۹.۷ میلیارد متر مکعب گاز در سال به ترکیه صادر می کند، در حالیکه قرارداد صادرات حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب گاز درروز با عراق، پاکستان، و عمان نیز بسته است.

ایران، همچنین، یک پروژه تاسیسات تولید ال ان جی با ظرفیت ۱۰.۵ میلیون تن در سال نیز در حال انجام دارد که حدود ۵۰ درصد پیشرفت کرده است. هدف این پروژه مایع سازی ۱۴ میلیارد مترمکعب گاز در سال و صادرات آن به بازارهای خارجی، شامل اتحادیه اروپا، تا سال ۲۰۱۹ است.

مقاله اختصاصی دالغا خاتین اوغلو، کارشناس حوزه انرژی ایران در «نچرال گس یوروپ» و مدیر اخبار ایران بخش انگلیسی خبرگزاری ترند برای شانا

Follow us on Twitter @TRENDNewsAgency