دوبرابرشدن حجم ذخیره‌سازی گاز ایران

دالغا خاتین اوغلو

ایران برای سال‌جاری می‌خواهد حجم ذخیره‌سازی را به چهار میلیارد و ٢٠٠ میلیون مترمکعب برساند که بیش از دوبرابر سال گذشته است.

با توجه به اینکه حجم مصارف خانگی گاز در روزهایی از زمستان بیش از شش برابر تابستان است، ذخیره‌سازی گاز در تابستان برای جلوگیری از قطعی گاز در زمستان حیاتی است. بخش خانگی با مصرف سالانه ٩١ میلیارد مترمکعب، ٤٠ درصد از کل گاز تولیدی کشور را مصرف می‌کند. وضعیت حاضر طوری است که در روزهایی از زمستان، مصرف خانگی گاز از کل تولید گاز کشور که ٦٦٠ میلیون مترمکعب در روز است، فراتر می‌رود. ایران دو مخزن ذخیره‌سازی گاز - شوریجه و سراجه- دارد که سال گذشته در زمستان روزانه ٧,٥ میلیون مترمکعب گاز از آنها برداشت کرد. این حجم ١٧ درصد بیشتر از سال ماقبل است، اما کفاف مصارف زمستان را نمی‌دهد.

ایران روزانه نیاز به تحویل ٢٠٠ میلیون مترمکعب گاز به نیروگاه‌ها و ١٨٠ میلیون مترمکعب تزریق گاز به میادین کهنه نفتی دارد، اما در عمل، سال گذشته روزانه حدود ١٤٠ میلیون مترمکعب گاز به نیروگاه‌ها داد و بقیه سوخت مصرفی را از طریق گازوئیل و نفت کوره فراهم کرد. حجم تزریق گاز به میادین نفتی برای جلوگیری از شتاب افت تولید نفت نیز ٩١ میلیون مترمکعب در روز بود که علت کار، کمبود گاز در کشور است، اما آنچه جالب‌توجه است، این است که ایران در سال گذشته روزانه صدمیلیون مترمکعب به تولید گاز خود افزود و سال‌جاری نیز به همین میزان افزایش خواهد داد، اما امکان توقف سوزاندن سوخت‌های مایع در نیروگاه‌ها وجود ندارد، چراکه مصرف خانگی کشور در زمستان بالاست و عملا گاز مورد نیاز برای مصارف غیرخانگی بسیار اندک است.
از طرفی ایران در سال‌های پیش‌رو، بر اساس توافقاتی که با پاکستان، عمان و عراق دارد، روزانه ١٢٠ میلیون مترمکعب گاز به این کشورها صادر خواهد کرد. بنابراین، گسترش ظرفیت ذخیره‌سازی گاز برای ایران حیاتی است. منوچهر طاهری، سرپرست شرکت ذخیره‌سازی گاز طبیعی ایران، دوشنبه ٢٨ اردیبهشت به خبرگزاری شانا گفته است امسال ١,٧ میلیارد مترمکعب گاز در مخزن سراجه و ٢.٥ میلیارد مترمکعب نیز در مخزن شوریجه ذخیره می‌شود.

به گفته وی، علاوه بر مخازن شوریجه و سراجه، بررسی‌های مطالعاتی برای ذخیره‌سازی گاز در سه مخزن دیگر از جمله قزل‌تپه، نصرآباد کاشان و یورتشا نیز در دستور کار است. ایران همچنین می‌تواند از مخازن طبیعی ذخیره گاز کشورهای همسایه نیز استفاده کند. برای نمونه آذربایجان دو مخزن ذخیره گاز با حجم پنج میلیارد مترمکعب را داراست. مخزن‌های «قالماز» و «قره‌داغ» هم‌اکنون سالانه تنها سه میلیارد مترمکعب گاز ذخیره می‌کنند و جا برای ذخیره دو میلیارد مترمکعب گاز اضافی وجود دارد.

بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت ایران، سال گذشته در مصاحبه با خبرگزاری ترند گفت که مذاکرات پیرامون استفاده احتمالی ایران از مخازن زیرزمینی گاز آذربایجان انجام می‌شود. تاکنون این مذاکرات به نتیجه‌ای نرسیده است. هم‌اکنون ایران و آذربایجان سالانه حدود ٤٠٠ میلیون مترمکعب سوآپ (معاوضه) گاز انجام می‌دهند، اما امکان افزایش این حجم بنابر محدودیت مصرف گاز در نخجوان وجود ندارد، اما راه‌های دیگری مانند سوآپ گاز میان ایران، آذربایجان و ترکیه وجود دارد.

هر دو کشور آذربایجان و ایران صادرکننده گاز به ترکیه هستند. آنچه مهم است، ذخیره‌سازی گاز برای مصارف زمستانی ایران بسیار اهمیت دارد و بدون آن، امکان صادرات پایدار گاز بدون مواجهه با کمبود داخلی در در زمستان وجود نخواهد داشت. ایران هم‌اکنون روزانه ٦٦٠ میلیون مترمکعب تولید گاز دارد و در سال‌های پیش‌رو این حجم احتمالا به بالای یک میلیارد مترمکعب خواهد رسید که فرصتی بزرگ برای قطع کامل مصرف سوخت‌های مایع در نیروگاه‌ها، تزریق پایدار گاز به میادین نفتی و افزایش صادرات است، اما لازمه آن، گسترش ظرفیت ذخیره‌سازی گاز در تابستان است.

این مقاله به قلم دالغا خاتین اوغلو بصورت اختصاصی برای روزنامه شرق نوشته شده است.

Follow us on Twitter @TRENDNewsAgency