ارقام نفتی لایحه بودجه ۹۳؛ خوشبینانه اما نه‌چندان بلندپروازانه

دالغا خاتین اوغلو، مدیر اخبار ایران بخش انگلیسی خبرگزاری ترند

حسن روحانی بر خلاف سلف خود محمود احمدی نژاد، لایحه بودجه سال ۹۳ را درست سر موقع به مجلس تحویل داد، موضوعی که در هشت سال گذشته بی سابقه بوده است.

روحانی خود نیز هنگام تحویل لایحه بودجه و سخنرانی خود به این نکته اشاره کرد و گفت که یکی از وعده های انتخاباتی وی، ارائه به موقع لایحه بودجه به مجلس بود.

در زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد، لوایح بودجه همیشه با دیرکرد تقدیم مجلس می شد و وضعیت تا به حدی آشفته بود که حتی تصویب بودجه در مجلس بعضاً چند ماه بعد از آغاز سال انجام می شد.

در بودجه سال جاری، سقف کل بودجه ۷۸۳ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است که نسبت به سال گذشته افزایشی ۸.۴ درصدی دارد.

در این لایحه قیمت دلار معادل دو هزار و ۶۰۰ تومان، و قیمت هر بشکه نفت معادل ۱۰۰ دلار پیش بینی شده است.

قیمت دلار در بازار آزاد ایران هم اکنون بالای دو هزار و ۹۰۰ تومان است، اما نرخ ارز مبادله ای که برای صادرات و واردات در نظر گرفته می شود، کمتر از دو هزار و ۵۰۰ تومان است.

هم اکنون قیمت هر بشکه نفت اوپک بالای ۱۰۸ دلار است. بر اساس گزارش اوپک، متوسط قیمت نفت سنگین ایران در هشت ماهه اول سال جاری ۱۰۵ دلار و ۳۲ سنت بوده است.

* چشم انداز عرضه و تقاضا برای نفت اوپک

هفته گذشته ۱۲ عضو اوپک بر سر کاهش سقف تولید اعضا به توافق نرسیدند. نیاز به نفت اوپک در سال آینده ۴۰۰ هزار بشکه کمتر از سقف تولید کنونی ۳۰ میلیون بشکه در روز خواهد بود. از طرفی ایران و عراق مصمم هستند که تولید نفت خود را افزایش دهند.

هر دو کشور می گویند که تولید نفت خود را تا آخر سال ۲۰۱۴ به روزانه چهار میلیون بشکه در روز خواهند رساند، به عبارتی تولید نفت ایران یک میلیون و ۳۵۰ هزار بشکه و تولید نفت عراق تا ۸۰۰ هزار بشکه افزایش خواهد یافت. البته این ارقام با توجه به بی ثباتی و روند کند سرمایه گذاری ها در عراق، همچنین ادامه تحریم نفتی ایران، تقریباً محال به نظر می رسد.

اما، آنچه که مسلم است، دو کشور حتماً طی سال آینده میلادی تولید نفت خود را تا حدودی افزایش خواهند داد، این در حالی است که تولید نفت لیبی هم اکنون به خاطر ناآرامی های داخلی و اعتصاب ها از ۱.۴ میلیون بشکه در روز در ماه ژوئیه به ۲۵۰ هزار بشکه سقوط کرده است و دولت در نظر دارد که تا پایان سال جاری این رقم را به ۱.۳ میلیون بشکه افزایش دهد. البته، هنوز معلوم نیست که دولت لیبی تا چه اندازه موفق به کنترل مناطق ناآرام نفتی و اعتصاب ها در شرق کشور شود.

عبدالباری العروسی وزیر نفت لیبی هفتم دسامبر گفت که این کشور از محل کاهش تولید نفت از ماه ژوئیه تاکنون ۷.۲۹ میلیارد دلار زیان کرده است و از طرفی با مشکل رقابت با الجزایر و نیجریه بر سر بازارهای فروش نفت مواجه است.

لیبی هم اکنون حدود ۱۲۰ هزار بشکه صادرات نفت دارد که در صورت احیای آن، با توجه به کسری بودجه و نیاز شدید به درآمدهای نفتی از هر روشی برای افزایش صادرات استفاده خواهد کرد.

از طرفی روسیه در ماه نوامبر تولید نفت خود را به بالای ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه رساند که یک رکود بی سابقه از زمان فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی است.

نوع نفت مخلوط اورال روسیه که ۸۰ درصد نفت صادراتی این کشور را تشکیل می دهد، همچنین نفت مناطق جنوب عراق که قسمت اعظم نفت صادراتی بغداد را شامل می شود، بسیار نزدیک به نوع نفت صادراتی ایران است.

تولید نفت آمریکا نیز به مدد تکنولوژی تولید نفت از منابع نامتعارف (شیل) در سال گذشته به ۶.۵ میلیون بشکه رسید. این حجم در سال جاری به ۷.۵ میلیون بشکه رسیده و به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا انتظار می رود این رقم در سال ۲۰۱۴ به ۸.۵ میلیون بشکه برسد.

افزایش یک میلیون بشکه ای تولید نفت آمریکا در حالی است که بر اساس پیش بینی آژانس جهانی انرژی، رشد تقاضای جهانی برای نفت در سال ۲۰۱۴ تنها یک میلیون بشکه در روز خواهد بود.

با این حساب، قیمت های جهانی نفت اوپک برای سال آینده به احتمال زیاد با کاهش مواجه خواهد بود و بسیاری از تحلیلگران بازار انرژی بر این اعتقاد هستند که در صورت احیای تولید نفت لیبی و افزایش استخراج نفت عراق، قیمت نفت اوپک می تواند ۱۵ تا ۲۰ دلار به ازای هر بشکه کاهش یابد.

* هدف گذاری تولید ۳.۳ میلیون بشکه نفت

در لایحه بودجه سال ۹۳ تولید روزانه ۳.۳ میلیون بشکه نفت و درآمد ۷۵ هزار میلیارد تومانی در نظر گرفته شده است. بر اساس لایحه بودجه ۹۳، در ﺳﺎل آینده خورشیدی ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺮ ﺑﺸﻜﻪ ﻧﻔﺖ (نفت ﺧﺎم و ﻣﻴﻌﺎﻧﺎت ﮔﺎزی) ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎی داﺧلی ﺑﺮاﺑﺮ ۱۸.۵ دﻻر ﺗﻌﻴﻴﻦ شد.

در لایحه ارائه شده، رقم دقیقی برای مصرف داخلی و صادرات نفت عنوان نشده است، اما اخیراً وزیر نفت ایران اعلام کرد که کف صادرات نفت برای سال آینده ۱.۵ میلیون بشکه در روز خواهد بود.

بر اساس گزارش سالانه اوپک، کل ظرفیت پالایشگاهی ایران در سال گذشته میلادی یک میلیون و ۶۸۱ هزار بشکه در روز بوده که نسبت به سال ۲۰۱۱ بیش از پنج درصد کاهش یافته است.

اگر حتی ایران ظرفیت پالایشگاهی خود را در سال آینده احیا کند، نفت مازاد ایران برای صادرات در سال آینده روزانه ۱.۶ میلیون بشکه خواهد بود.

ایران در ۱۰ ماهه اول سال جاری روزانه حدود یک میلیون بشکه صادرات نفت خام داشته است. البته بنا بر گزارش گمرک ایران، صادرات میعانات گازی ایران در ماه گذشته خورشیدی نسبت به ماه های قبل بیش از ۴۵ درصد افزایش یافته و به رقم ۳۴۵ هزار بشکه در روز رسید. ایران در مجموع طی سال جاری روزانه حدود ۲۰۰ هزار بشکه صادرات میعانات گازی داشته است.

ایران قبل از تحریم ها روزانه ۲.۲ میلیون بشکه صادرات نفت و ۳۰۰ هزار بشکه صادرات میعانات گازی داشت. بنابراین، ایران در خوشبینانه ترین حالت روزانه ۳۰۰ هزار بشکه صادرات میعانات گازی و ۱.۳ میلیون بشکه صادرات نفت خام خواهد داشت.

البته ایران حداقل در شش ماه آینده (سه ماهه اول سال آینده خورشیدی) به خاطر ادامه تحریم های نفتی نخواهد توانست صادرات نفت خود را از رقم کنونی بالاتر ببرد، چرا که تفاهم شش ماهه اخیر هسته ای ایران و شش قدرت جهانی، شامل لغو تحریم های نفتی نمی شود، اما اگر بعد از شش ماه، طرفین بر روی لغو تحریم های نفتی ایران به توافق برسند، دست ایران تا حدودی برای افزایش صادرات نفت باز خواهد بود.

اما، مشکل اینجاست که به گفته ماریا وان درهوون، مدیر اجرایی آژانس بین المللی انرژی، ایران هم اکنون ۳۷ میلیون بشکه نفت ذخیره شده در نفتکش ها دارد که منتظر لغو تحریم ها برای صادرات است.

به این ترتیب، افزایش تولید نفت ایران از ۲.۶۵ میلیون بشکه کنونی به سه میلیون بشکه به علاوه ۳۰۰ هزار بشکه میعانات گازی، موضوعی است که تا حدود زیادی بستگی به بخت لغو تحریم ها و احیای بازارهای سنتی صادرات نفت ایران دارد، موضوعی که فقط می توان امیدوار بود.

*** اصل این مقاله در رادیو فردا منتشر شده است.

Follow us on Twitter @TRENDNewsAgency