تحلیلگر خبرگزاری "ترند": ترکیه در پی نفوذ دولت عثمانی است

روفیز حافظ اوغلو رئیس بخش خاورمیانه خبرگزاری "ترند نیوز"

در سال 2002 پس از به حکومت رسیدن حزب "عدالت و توسعه ترکیه" در این کشور آغار تغییرات سیاسی مهمی دیده شد. در آغاز احزاب مخالف ملیگرا و محافظه کاران این کشور بر موفقیت حزب "عدالت و توسعه ترکیه" باور نداشتند، لاکن به مرور زمان شاهد آن شدند.

تقویت حکومت حزب "عدالت و توسعه ترکیه"، آغاز مرحله جدیدی در جامعه ترکیه شد. لاکن از قطبگرایی جلوگیری نشد. با وجود این، مخالفان در این کشور جایگاه های خود را تعویض نمودند. در نهایت اسلامگرایان لیبرال به حکومت رسیدند.

البته حزب "عدالت و توسعه ترکیه" برای رسیدن به این سطح اقدامات مهمی را انجام داده است. مهمترین موفقیت حزب حاکم ترکیه بوجود آوردن تغییرات مهم در سیاست داخلی و خارجی ترکیه بوده است.

قبل از آن سیاستهای داخلی و خارجی ترکیه از سوی ارتش این کشور برنامه ریزی میشد. لاکن حزب "عدالت و توسعه ترکیه" موفق به تغییر این وضع شد. از سوی دیگر نیز در تمامی مراحل حکومتداری ترکیه اهداف دولت عثمانی دیده میشود. تابحال سیاستهای با موفقیتهای کمتر ترکیه از رسیدن به این اهداف جلوگیری میکرد.

حکومت حزب "عدالت و توسعه ترکیه" نقصانهای خود را بخوبی میدانست، برای تقویت موضع اصلاح طلبانه خود باید اقدامات مهمی را انجام میداد. برای آنکه در دولت قبلی ترکیه نیز اهداف دولت عثمانی دیده میشد و حزب "عدالت و توسعه ترکیه" مسایل مورد نارضایتی مردم در دوران دولت قبلی را هم میدانست. لذا دولت کنونی ترکیه برای تقویت موضع خود، اقدام به اجرای اصلاحات اساسی نمود.

از سال 2004 تلاشهای ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپا آغازشد. لاکن مشکلات کردهای ترکیه، بسته بودن مرزهای این کشور با ارمنستان و شناخته نشدن قتل عام کذایی ارامنه از سوی ترکیه، مانع عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا شد.

در واقع حزب "عدالت و توسعه ترکیه" بخوبی میدانست که ترکیه به عضویت اتحادیه اروپا قبول نخواهد شد. با صرف نظر از این برنامه های اجرای اصلاحات برای عضویت در اتحادیه اروپا را ادامه میداد. تعداد زیادی از کارشناسان سیاسی معتقدند که اصلاحات کنونی حزب "عدالت و توسعه ترکیه" برای عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا نیست. مقصد اساسی آنها، تبدیل ترکیه به با نفوذ و با توانمندترین کشور در منطقه و در خاورمیانه است. 

همزمان با اصلاحات داخلی، ترکیه با اجرای تغییرات مهم در سیاست خارجی خود، برای حل مشکلات منطقه آغاز به اقدامات میانجیگرانه نمود.

سیاست خارجه آنکارا نقش مهمی در آغاز مذاکرات سوریه-اسرائیل، فلسطین-اسرائیل، لبنان-اسرائیل و پاکستان-افغانستان داشت.

کشورهای دیگری نیز همانند عربستان سعودی، مصر، اسرائیل و ایران در منطقه برای تقویت نفوذ خود سعی میکنند.

در چنین صورتی آنکارا برای حل مناقشات راکد منطقه فعالیت خود را تقویت نمود. در برخی از کشورهای منطقه که به اعتقاد آنکارا آنجا اراضی دولت عثمانی محسوب میشود، مناقشاتی همانند مناقشه فلسطین-اسرائیل وجود دارد.

مناقشه فلسطین-اسرائیل به حدی رسیده که هر کسی موفق به حل آن شود، نفوذ قوی خود در منطقه و در جامعه اسلامی را برای همه بیان خواهد کرد.

با در نظر گرفتن اهداف دولت عثمانی، آنکارا نمیتوانست بر روابط خود با کشورهای عربی خللی وارد کند. بالعکس، آنکارا برای تقویت روابط خود با این کشورها سعی نمود.

حملات اخیر اسرائیل به غزه در آغاز سال جاری، موجب سردی روابط آنکارا-تل آویو و تقویت روابط ترکیه با کشورهای عربی شد. پس از این حملات اسرائیل، ترکیه در مرحله اول گروه دوستی پارلمانهای دو کشور اسرائیل-ترکیه را لغو نمود.

در کنفرانس داوس رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه ضمن اعلام اعتراض قاطعانه شدید خود به رئیس جمهوری اسرائیل، بعنوان "فاتح داوس" به کشورش بازگشت.

پس از سردی روابط ترکیه-اسرائیل، آنکار برای افزایش نفوذ خود در منطقه باید اقداماتی را انجام میداد. از این سو آنکارا برای تقویت روابط خود با کشورهای همسایه و بویژه با عراق و سوریه اقداماتی را انجام داد. رژیم ویزا بین سوریه و ترکیه لغو شد. قراردادهای مختلفی در زمینه همکاری با عراق امضا شد.

ترکیه برای موافقت جامعه بین المللی با ایران نیز اقداماتی را باید انجام میداد که در این زمینه هم رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه در سخنان خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد اظهار داشت: در صورت مذاکره برنامه های هسته ایران، برنامه های هسته ای اسرائیل هم باید مذاکره شود.

سپس ترکیه از شرکت در آموزشهای نظامی مشترک آمیرکا-اسرائیل-ترکیه امتناع نمود و این اقدام را بعنوان خواسته مردم کشورش مطرح کرد.

در واقع این تحولات حاوی پیام آشکارانه ترکیه برای منطقه است: "تنها قدرتمندترین کشور منطقه ترکیه است".

تحقق و یا عدم تحقق اهداف دولت عثمانی از سوی دولت ترکیه نیز به مرور زمان معین خواهد شد.

Follow us on Twitter @TRENDNewsAgency