تحلیلگر خبرگزاری ترندنیوز: اسرائیل در چند قدمی صلح و جنگ

23 فوریه 2009, 15:34 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

علویه صادق اوا، تحلیلگر بخش خاور میانه خبرگزاری "ترندنیوز" :

گفتگوهای فلسطین- اسرائیل ممکن است متوقف شود، این امر تنها از روی دیدگاههای شخصی بنیامین نتانیاهو که دارای شانس بیشتری برای احراز مقام نخست وزیری اسرائیل است، بلکه بستگی به گرایشات "راست" و یا "چپ" بودن حکومت اسرائیل خواهد داشت.

پیشنهاد نتانیاهو به تسیپی لیونی و اهود باراک رقبای سیاسی خود در مورد تشکیل دولت مشترک با شکست مواجه شده است. لیونی در دیدار روز جمعه با شیمون پرز رئیس جمهور اسرائیل با بیان اینکه "نمی خواهم در حزب مخالف اهداف ما، پیاده نظام باشم"، در مورد اتخاذ موضع مخالف تصمیم گرفت.

روی کار آمدن نتانیاهو توسط اسرائیل بعنوان شکست مذاکرات صلح فلسطین- اسرائیل بعنوان مشکل اصلی امنیت در منطقه تلقی می شود. زیرا نتانیاهو زمانی از خروج نیروهای نظامی اسرائیل از نوار غزه و توفق عملیات نظامی علیه حماس انتقاد کرده بود.

نظر نتانیاهو نسبت به جنگ علیه حماس که دولت "کادیما" را به ناتوانی در برقراری امنیت کشور متهم ساخته بود، را می توان با یک جمله تبیین کرد: "حماس را به هر نحوی باید از بین برد".

با توجه به سیاست میانه رو پنج سال اخیر حزب "کادیما" که طرفدار ادامه مذاکرات به هر نحوی است، اظهارات نتانیاهو "برای روند صلح خطرناک" به نظر می رسد.

برغم اینکه حزب "لیکود" فقط یک کرسی کمتر از حزب "کادیما" اخذ کرد ممکن است، صرفاً این موضع حزب "لیکود" فرصت پیروزی در انتخابات و دریافت حمایت اکثر احزاب را به نتانیاهو داده باشد.

اخیراً در مطبوعات اسرائیل اخباری در مورد جو "راستگرایی" مردم به کرات ذکر می شود که حملات موشکی حماس به جنوب اسرائیل این وضع را دشوارتر می کند. ساکنان منطقه مناقشه بیش از توافقنامه بین المللی جدید، نسبت به امنیت و دفاع از حملات علاقه مند خواهند بود. جنگ غزه را می توان گام اول برای شکست سیاسی "کادیما" دانست. با وجود قربانیان بیشمار بین غیرنظامیان غزه، المرت و لیونی قادر به تضعیف مقاومت نظامی حماس در منطقه نشدند.

دیدگاه نتانیاهو نسبت به فلسطینیان را در این مورد نمی توان بی ماهیت دانست. وی در سالهای 1996 تا 1999 موقع تصدی سمت نخست وزیری، با یاسر عرفات رهبر فلسطین دو سند ضروری امضا کرد: 13 درصد از مردم کرانه باختری- قرارداد "وای پلانشت" در مورد تحویل مناطق ایئودیا و ساماریا به فلسطین که اغلب فلسطینیان در آن سکنی دارند و نیز قرارداد خئورون در خصوص تحویل 80 درصد از نظارت شهرهای فلسطینی .

با وجود انتقادات قبلی حکومت اسرائیل، نتانیاهو جابجایی محل استقرار ارتش اسرائیل در کرانه باختری و تحویل برخی اراضی به فلسطینی ها را بهترین اقدام برای رفع ترور در منطقه خوانده است.

خانم لیونی بمنظور دریافت حمایت مردم فلسطین با صدور بیانیه "اسرائیل برای برقراری صلح بایستی به برخی سازشهای ارضی تن دهد و بعضی از مناطق را پس دهد"، از همان اصل بهره مند شد. ولی او نام مناطق را اعلام نکرد و موضوع سر کرانه باختری و یا نوار غزه است، مبهم ماند.

این اقدام وضع لیونی را فقط دشوار ساخت. با توجه به تقویت قدرت سیاسی و نظامی حماس، اسرائیلی ها تحویل اراضی بیشتری را بمنزله میدان دیگر برای حملات موشکی حماس به جنوب اسرائیل ارزیابی می کنند.

نتانیاهو در سال 2005 با تقویت سیاسی حماس بر ضد منافع اسرائیل در اعتراض به خروج ارتش اسرائیل از نوار غزه از مقام وزیر دارایی این کشور استعفا داده بود. یک سال بعد حماس در انتخابات سیاسی در فلسطین پیروز شد و مدتی بعد سازمان میانه رو "فتح" را از نوار غزه بیرون راند. با این وجود، مناقشه بین اسرائیل و حماس هر چه بیشتر متشنج شد و تبدیل به جنگ تازه ای در دسامبر سال 2008 شد.

رهبر حزب "لیکود" با اظهار نظر منفی نسبت به برقراری دولت فلسطین، بیشتر به ایراد بیاناتی در مورد "حل اقتصادی" که مغایر با منافع فلسطینی هاست، برتری داد. حکومت محمود عباس که در نفوذ سیاسی در برابر حماس رقیب خود شکست خورد، با توجه به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری یک سال بعد درصدد نوعی پیشبرد گفتگوها است. فلذا "حل برخی مشکلات از راه اقتصادی" برای عباس فقط در فکر وقت کشی بوده و موجب پیشبرد روند صلح نخواهد شد.

اگر اسرائیل ظرف مدت شش هفته برای تشکیل دولت جدید کاملاً "راستگرا" شود، ممکن است موضع وی در گفتگو با فلسطینی ها نیز بدتر شود.

سایر احزاب دینی مانند حزب "اسرائیل- خانه ما" آویدگور لیبرمان و حزب شاس تا زمان عدم امحاء کلیه گروههای مسلح و عدم حل مسأله شهرکهای یهودی نشین در کرانه باختری رود اردن مذاکرات با فلسطینیان را بی معنی می دانند.

حزب لیبرمان به لحاظ تعداد کرسی ها در پارلمان اسرائیل در جای سوم قرار گرفته و آنها از نامزدی نتانیاهو در احراز مقام نخست وزیری حمایت کردند. ولی احتمالاً لیبرمان که انتظار می رود وزیر دفاع این کشور باشد، بر سیاست داخلی اسرائیل تأثیرگذار باشد.

چنانچه نتانیاهو قادر به تشکیل و رهبری دولت شود، احتمال انزوای اسرائیل از طرف اروپا و آمریکا زیاد است. با وجود اینکه اسرائیل متفق اصلی آمریکا در منطقه است، حکومت باراک اوباما طرفدار تداوم گفتگوهای فلسطین- اسرائیل است. ولی موضع ائتلاف سیاسی مغایر با این مسئله است.

ایجاد تنش در روابط با ترکیه پس از جنگ غزه منجر به تضعیف موضع اسرائیل در منطقه شده است. زیرا ترکیه تنها کشور اسلامی بود که همکاریهای نظامی با تل- آویو داشت.فلذا منتفی نیست که نتانیاهو در ترکیب دولت آینده بازنگری خواهد کرد. وی این اقدام را بمنظور از دست ندادن حاکمیت سیاسی و نظامی خود در منطقه که با حمایت واشنگتن و اروپا حاصل شده، انجام خواهد داد.