ترکیه در مذاکرات سوریه – اسراییل صحفه جدید گشوده است

23 دسامبر 2008, 16:42 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

آذربایجان ، باکو، 3 آذر/ "ترندنیوز" ، خبرنگار: ع. صادق اوا/ میانجیگری ترکیه در مذاکرات غیرمستقیم سوریه و اسراییل هرچند پیشرفتهای مثبت و جدی به بار نیاورده ولی این روند از بار اتحادیه اروپا و آمریکا در آینده بطور قابل ملاحظه ای کاسته است.

یوسی مکلبرگ کارمند علمی برنامه خاورمیانه موسسه مطالعات بین المللی پادشاهی انگلیس در گفتگو با ترندنیوز از لندن گفت : خاورمیانه نیاز شدیدی به واسطه گری داشت. اتحادیه اروپا و آمریکا در اوایل مبتنی بر نتایج مذاکرات ترکیه ، می تواند گفتگوها را وارد مرحله جدید کند.

سوریه و اسراییل با گذشت هشت سال فاصله ، از ماه می با میانجیگری آنکارا چهارمین مذاکرات غیر مستقیم را برگزار کرده اند.ولی هفته گذشته دولت دمشق از برگزاری دوره پنجم مذاکرات امتناع کرده و آن را ناشی از وضعیت سیاسی غیرثابت و انتخابات نخست وزیری آتی دانست.

اهود اولمرت نخست وزیر اسراییل روز دوشنبه به آنکارا سفر کرده و در باره مذاکرات غیرمستقیم با سوریه مذاکره کرده است.

به رغم میانجیگری ترکیه برای برگزاری مذاکرات سوریه – اسراییل ، طرفها موفق به انجام مذاکرا مستقیم نشده اند. مساله بازگرداندن بلندیهای جولان به دمشق که در سال 1967 میلادی توسط اسراییل اشغال و سپس در سال1980به این کشور الحاق شده است ، محور اصلی مذاکرات طرفها است.

نقش ترکیه در این مساله به عنوان کشور میانجی عبارت از آنست که برای هر دو طرف قابل اعتماد است و این کشور هم با دمشق و نیز تل اویو روابط تنگاتنگ دارد.

برخلاف تلاش های ششماهه آنکارا برای جلب دمشق و تل آویو به مذاکرات مستقیم ، سوریه و اسراییل هم یکدیگر را به توقف روند صلح متهم می کنند.

اسراییل ، سوریه را به همکاری با ایران ، به ویژه همکاری تنگاتنگ در زمینه نظامی و تامین مالی گروههای حماس و حزب الله که با سیاست های ضد اسراییلی خود متمایز هستند ، متهم می کند. وزارت خارجه اسراییل بدفعات اعلام کرده تا زمانیکه سوریه از قطع این مناسبات خودداری نکرده ، بحث درباره صلح امکان پذیر نیست .

دمشق به نوبه خود برلزوم بازگرداندن بلندیهای جولان تا سواحل دریاچه کینرت که اسراییل را با آب آشامیدنی تامین می کند ، تاکید دارد.

دمشق و کشورهای اروپایی، بویژه فرانسه پس از سرگیری روابط بین سوریه و اتحادیه اروپا در تابستان امسال خواستار جلب اتحادیه اروپا به این مذاکرات شدند.

اکرم هوزام تحلیلگر سیاسی شبکه تلویزیونی الجزیره معتقد است که طرح ایفای نقش اتحادیه اروپا در گفتگوها با اسرائیل هنوز بمعنی مخالفت با حضور ترکیه در این مسأله نمیباشد.

هوزام در مصاحبه تلفنی با خبرگزاری ترندنیوز از دمشق گفت: "بلکه بر عکس، سوریه از میانجیگری ترکیه استقبال می کند و خواستار جریان این روند در قالب اتحادیه اروپا، ترکیه، آمریکا و روسیه میباشد".

رئیس جمهور سوریه در تابستان اعلام داشت که میانجیگری آمریکا در این گفتگوها تنها پس از رفتن جورج بوش از کاخ سفید امکانپذیر است.

به عقیده تحلیلگر عرب، ترکیه در جامعه بین المللی دارای نفوذ جدی است و لذا، حل این مسأله با میانجیگری ترکیه نشانگر اهمیت بین المللی گفتگوهای سوریه- اسرائیل است.

نیکولیا سارکوزی رئیس جمهور فرانسه که از بین رؤسای جمهور اروپایی اولین روابط با سوریه را از سر گرفت، از میانجیگری آنکارا در مذاکرات سوریه- اسرائیل تحسین و نسبت به پیوستن اروپا به این روند اعلام آمادگی کرد.

هوزام اظهار داشت: "علاقه اروپا نسبت به مساعدت از دمشق در گفتگوها با اسرائیل عبارت از آن است که اتحادیه اروپا نسبت به سوریه نگاهی استراتژیک دارد".

از آنجا که میانجیگری ترکیه با ناکامی مواجه شد، آنکارا نقش آینده خود در مذاکرات را مجدداً مورد بررسی قرار می دهد.

مصطفی اوزجان کارشناس سیاسی ترک بر این باور است که بعید بنظر می رسد که آنکارا موفق به پیشبرد گفتگوها باشد، بهمین خاطر میانجیگری ترکیه زیر سؤال است.

اوزجان در مصاحبه تلفنی با خبرگزاری ترندنیوز از استانبول گفت: "ترکیه به حل مشکل اصلی- بازپس گیری بلندی های جولان موفق نگردیده است".ولی صرف نظر از دستیابی به هرگونه نتیجه ای در بخش میانجیگری ترکیه، محافل سیاسی اسرائیل نسبت به نقش آنکارا دید مثبتی دارند.

یک منبع وزارت خارجه اسرائیل که نخواست ناماس فاش شود، به خبرگزاری "ترندنیوز" گفت:" آنکارا تمام تلاش خود را معطوف به روابط با اسرائیل کرده و امیدوار است تا این روابط در امضای قرارداد صلح بین اعراب با اسرائیل نقش مهمی ایفاء کند".

به گفته وی شرکت ترکیه درگفتگوهای صلح بین اسرائیل و سوریه به منظور کسب موقعیت پاسداری صلح درمنطقه خاورمیانه صورت می گیرد.

همین منبع اسرائیلی اضافه کرد پاریس با وارد کردن اروپا و به خصوص فرانسه بعنوان میانجیگر در گفتگوهای صلح و با بر عهده گرفتن این مسئولیت به ارزیابی تلاشها پرداخته و در جهت یافتن " خط میانی طلایی " در گفتگوهای صلح بین دمشق و تل آویو تلاش می کند.در همین حال به نقل ازاین منبع گفته می شود که مقامات رسمس اسرائیل مخالف وارد شدن اروپابه گفتگوهای صلح نیستند و نقش میانجیگری ترکیه را مثبت ارزیابی می کند.

هدف دیگر اروپا از وارد شدن به گفتگوها درنقش میانجبگر استفاده از سوریه درحل سایرمناقشه های خاورمیانه است.

هزام کارشناس عرب در این خصوص می گوید:" اگر روابط بین اسرائیل و سوریه حل شود، درآن صورت روابط بین لبنان و اسرائیل بطور خود کار بهبود خواهد یافت".

هزام درادامه گفته است که در صورتی که پیمان صلح بین دمشق وتل آویو به امضا برسد گفتگوها در مناقشقه اسرائیل – فلسطین پا به مرحله جدید خواهد گذاشت.

وی در پایان گفت:" هدف دستیابی به صلح با سوریه در خاورمیانه توسط اروپا امر تازه ایی نیست".

در تهیه این مقاله آ. گوت از اسرائیل و ب. حسن اف شرکت کرده اند.