برنامه هسته ای

بمب هیدروژنی کره شمالی؛ بلوف یا واقعیت؟

6 ژانویه 2016, 13:45 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

دالغا خاتین اوغلو، مدیر اخبار ایران بخش انگلیسی خبرگزاری ترند و کارشناس حوزه انرژی

یک ماه بعد از اعلام کیم جونگ اون رهبر کره شمالی مبنی بر ساخت بمب هیدروژنی، رسانه های این کشور از آزمایش این بمب خبر دادند و زمین لرزه 5.1 ریشتری شب گذشته در نزدیکی سایت هسته ای «پونگیه ری» Punggye-ri Nuclear Test Site را به آزمایش زیر زمینی این بمب هسته ای نسبت دادند.

البته با توجه به اینکه آزمایش بمب هیدروژنی نمی تواند مخفیانه انجام شود و کسی از آن اطلاعی حاصل نکند، یا اینکه نمی شود درباره عمق زمین لرزه اطلاعی پیدا نکرد، عدم تایید این آزمایش توسط کارشناسان و سیستمهای امنیتی کشورهای دیگر بر پیچیدگی موضوع افزوده است.

با اینحال شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی موضوع طی روزهای آینده قرار است تشکیل جلسه دهد.

به احتمال زیاد اعلام آزمایش بمب هیدروژنی تنها بلوف سیاسی برای مصارف داخلی هست که همزمان با یک زمین لرزه تصادفی اعلام شده است.

هم از منظر تئوری و هم عملی، ساخت یک بمب هیدروژنی -که مشابه پروسه ای است که در ستاره ها شاهد آن هستیم- هم بسیار پیچیده تر از بمب هسته ای عادی بر مبنای شکافت هسته ای (fission) هست و هم در برگیرنده خود شکافت هسته ای برای رساندن دما به چند میلیون درجه سانتی گراد برای میسر شدن فرآیند همجوشی هسته ای(Fusion) است. فرآیندی که در ستاره ها اتفاق می افتد و درجه حرارت کوره های مرکزی آنها تا این حد بالا است تا امکان همجوشی اتمهای هیدروژن به وجود آید.

در این میان در بمبهای هیدروژنی محفظه ای لازم است که بتواند نوترونهای آزاد شده از شکافت هسته ای را نگه دارد تا امکان بالا رفتن دما تا چند میلیون درجه و فراهم شدن شرایط برای همجوشی هسته ای فراهم شود.

به عبارتی بمب هیدروژنی در بطن خود شامل فرآیند شکافت هسته ای توسط مواد ناپایدار رادیواکتیو مانند اورانیوم یا پلوتونیوم نیز هست. کره شمالی از یک دهه قبل به دانش ساخت بمب هسته ای بر مبنای شکافت دست یافته است و تاکنون سه آزمایش هسته ای توسط این کشور بی مسئولیت و منزوی از جامعه جهانی انجام شده است.

تقریبا تمام اتمهای تشکیل دهنده کره زمین و کهکشانها و بدن ما حاصل فرآیند همجوشی هسته ای در بطن ستارگان هستند و در خود خورشید نیز که منبع انرژی ماست، در هر ثانیه تا 5 میلیون تن هیدروژن تبدیل به هلیوم می شود. دیگر اتمهای موجود در جهان نیز در ستارگان با تبدیل هلیوم به کربن و همین طور بصورت زنجیره ای با تبدیل عناصر سبک به سنگینتر درست شده اند.

اما همین پدیده همجوشی هسته ای کابوس زندگی انسانها نیز هست. از دهه ها قبل آمریکا و روسیه به فاصله چند ماه از همدیگر به بمبهای هیدروژنی دست یافتند، بمبهایی که قدرت تخریب آنها می تواند تا چند میلیون برابر بمب هسته ای عادی از نوع شکافت هسته ای باشد.

دست یافتن کشوری مانند کره شمالی به این تکنولوژی واقعا فاجعه ای جهانی خواهد بود. اما به یاد داشته باشیم که، 55 سال قبل برتراند راسل فیلسوف و فعال حقوق بشری در کتابی تحت عنوان «آیا بشر آینده ای دارد؟» تصریح می کند که مادامی که آمریکا، بریتانیا و شوروی صاحب بمب هسته ای هستند، دیگر کشورها نیز اقدام به ساخت آن خواهند کرد. بعد از 55 سال، هم اکنون 9 کشور دارای سلاح هسته ای است و هیچ کدام حاضر به خلع سلاح نیستند.

بر اساس نظریه کارشناسان، این بمبها قادر به محو تمام تمدن بشری و حتی خود انسان در تمامی جهان هستند. به یاد داشته باشیم که هیچ کشوری به قصد حمله به دیگر کشورها بمب هسته ای تولید نکرده و اقدام خود را در راستای دفاع از حمله دیگر کشورها توجیه کرده است.