کارشناسان: آمریکا ضمن تلاش برای تقویت نقش خود در حل مناقشه قره باغ کوهستانی بایستی بر ارمنستان فشار بیاورد

17 سپتامبر 2010, 12:09 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

آذربایجان، باکو، 26 شهریور، خبرگزاری "ترند"، خبرنگار: اِ. تاریوردی اوا/ بعید بنظر می رسد که امروزه کشورهای عهده دار ریاست مشترک گروه مینسک دارای پیشنهادات اصولی جدید در خصوص حل مناقشه قره باغ کوهستانی میباشند. ولی بعقیده کارشناسان، آمریکا و روسیه، ضمن تلاش برای تقویت نقش خود در روند فعلی می توانند بر ارمنستان فشار وارد کند.

آریل کوئن، کارشناس ارشد بنیاد "Heritage Foundation " در امور روسیه، یوروآسیا و امنیت بین المللی انرژی، در مصاحبه مکتوب به ترند گفت: "در یک سال و نیم اخیر ایالات متحده در قفقاز جنوبی بسیار ضعیف عمل می کند، که این امر برای مسکو فرصت ایفای نقش برجسته در مسایل امنیتی در منطقه، از جمله در مسئله مناقشه قره باغ کوهستانی را فراهم آورده است. بهتر بود اگر واشنگتن و مسکو ارمنستان را برای تحویل هفت منطقه اشغالی به آذربایجان متقاعد می ساختند.

رابرت برادتکه رئیس آمریکایی گروه مینسک در مصاحبه با خبرگزاری بی- بی- سی گفت، وزرای امور خارجه آذربایجان و ارمنستان هفته آینده در آمریکا دیدار خواهند کرد.

وی همچنین افزود، روئسای گروه مینسک پیشنهادهای جدیدی در خصوص حل مناقشه قره باغ بین ارمنستان و آذربایجان دارند.

مناقشه بین دو کشور قفقاز جنوبی - ارمنستان و آذربایجان در سال 1988 بعلت ادعای ارضی ارمنستان به خاک آذربایجان آغاز شده است. در پی حملات ارمنستان به آذربایجان 20 درصد از سرزمینهای متعلق به آذربایجان، بویژه قره باغ کوهستانی همراه با 7 شهر دیگر در اطراف آن همچنان تحت اشغال ارتش ارمنستان میباشد.

در سال 1994 طرفین به پیمان آتش بس دست یافتند. از آن زمان نیز گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا با ریاست مشترک روسیه، فرانسه و ایالات متحده آمریکا در مسئله حل صلح آمیز مناقشه قره باغ کوهستانی میانجیگری می کنند که تاکنون فعالیتهای آنها هیچ نتیجه ای نداشته است.

تابحال به چهار قطعنامه صادر شده از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد آزادی قره باغ کوهستانی و اراضی اشغالی آذربایجان نیز عمل نشده است.

به اعتقاد کارشناسان، تشکیل نشست طرفهای مذاکرات صلح آمیز دایر بر قره باغ کوهستانی در ایالات متحده آمریکا حاکی از تمایل واشنگتن برای تقویت نقش خود در قفقاز جنوبی میباشد.

داسیم ساتپایف کارشناس سیاسی قزاقستانی بر این باور است که برای رؤسای جمهور آمریکا مأموریت موفق در مذاکرات مربوط به قره باغ کوهستانی از اهمیت بسزایی برخوردار است، چرا که مذاکره کنندگان ضمن حضور فعال در روند صلح، اهمیت و وزن ژئو-سیاسی خود در منطقه را به نمایش می گذارند.

ساتپایف، رئیس گروه ارزیابی خطرات و عضو شورای کارشناسان خبرگزاری ترند در مصاحبه تلفنی با ترند از آلماتی گفت: "حکومت کنونی آمریکا نیازمند ایفای نقش میانجی موفق در مسأله قره باغ بعنوان برگ برنده در انتخابات ریاست جمهوری آتی در سال 2013 میباشد".

به گفته ساتپایف، آمریکایی ها قفقاز را بعنوان یکی از مناطق مهم و جالب می نگرند و در صدد رسیدن به برتری در حل مشکلات آن هستند. از این لحاظ، کمک به حل و فصل مناقشه قره باغ کوهستانی برای آمریکا، البته مهم است.

آریل کوئن عضو شورای کارشناسان خبرگزاری ترند معتقد است که ایالات متحده آمریکا باید بر نقش خود بعنوان رئیس مشترک گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا بیفزاید.

به نظر این کارشناس سیاسی، تعیین سفیر ایالات متحده آمریکا در آذربایجان که مدتها انتظار انتصاب وی می رود، نیز در روند صلح نقش مثبت ایفا خواهد کرد.

ولی، توماس ده وال، نویسنده کتاب "قره باغ ، آذربایجان و ارمنستان- بین جنگ و صلح" با این نظر موافق نیست که ایالات متحده علاقه خود نسبت به حل این مناقشه را از دست داده است.

وی بر این باور است که فعالتر شدن نقش دمیتری مدوداف رئیس جمهور روسیه و سرگی لاوروف وزیر امور خارجه این کشور در مسئله قره باغ کوهستانی اخیراً نمایان و و علامت حضور فعال کرملین در منطقه بوده است.

توماس ده وال کارشناس ارشد بنیاد بین المللی "کارنگی" در امور قفقاز در مصاحبه مکتوب به خبرگزاری ترند گفت: "ولی این، تحرکات بسیار خوب هماهنگ شده با دو کشور دیگر- رؤسای مشترک گروه مینسک- آمریکا و فرانسه بود. این همچنین علامت آن بود که هر سه کشور- رؤسای مشترک گروه مینسک در مسئله قره باغ کوهستانی بطور هماهنگ کار می کنند".

به اعتقاد کارشناسان، بمنظور دستیابی به پیشرفت، آمریکا می تواند به اتفاق روسیه بر ارمنستان اعمال فشار نماید.

به گفته ساتپایف، اخیراً اطلاعات غیر رسمی، بویژه توسط منابع ارمنستانی منتشر گردیده که رؤسای مشترک با هدف رسیدن به پیشرفت تا نشست سازمان امنیت و همکاری اروپا در آستانا در ماه دسامبر امسال فشارهای خود بر طرفین، بویژه بر ایروان را افزوده اند.

به گفته او، واشنگتن بمنظور بدست آوردن پیشروی در حل مسئله آماده اعمال فشار میباشد.

این کارشناس افزود: "ولی در این مسئله موضع باکو کاملاً محکم و اصولی است و بعید بنظر می رسد که آذربایجان امسال به مصالح تن بدهد، حتی بعنوان رضایت دیپلماتیک آمریکا".

به نظر کوئن، شایان توجه است که در واقع ایالات متحده بعنوان میانجی نمی تواند چیز زیادی را برای روند مذاکرات پیشنهاد کند.

بعقیده وی، بهتر بود اگر واشنگتن و مسکو ارمنستان را برای تحویل هفت منطقه اشغالی به آذربایجان متقاعد می ساختند.

کوئن گفت: "البته، چنانچه مسکو واقعاً به اتفاق واشنگتن بر ارمنستان فشار وارد کند، من خیلی تعجب خواهم کرد".

با توجه به این، علیرغم اظهارات برادتکه، همه ناظران مطمئن هستند که میانجیگران هیچگونه پیشنهادات اساسی جدید در راستای تأثیر بر روند گفتگوها ندارند.

به عقیده راسیم آقایف کارشناس سیاسی آذربایجانی، اگر بحث سر هرگونه ایده اساسی جدید است، پس باید مربوط به وضعیت حقوقی قره باغ باشد.

وی افزود: "فکر نمی کنم که بحث در مورد پیشنهادهای قبلی که تحت شرایط جدید تفسیر می شود، باشد. همه چیز بر نحوه اجرای نقشه قدیم که قابل تصحیح است، استوار میباشد".

ده وال نیز با این نظر فوق موافق است. وی گفت: "من باور نمی کنم که رؤسای مشترک دارای هرگونه ایده های اساسی برای میز مذاکرات دایر بر قره باغ کوهستانی باشند".

به گفته او، اکنون ایده های خلاقانه در مرحله مذاکرات قرار دارد، یعنی مثل سؤال "چگونه می توان شکل گرد را تبدیل به مربع کرد". یعنی، میانجیگران در صدد یافتن راه حل مسایلی که طرفین در توافق آن ناتوان میباشند، از جمله در اصول اساسی مادرید، هستند.

به گفته فکرت صادق اف کارشناس سیاسی آذربایجانی، چنانچه پیشنهادات جدید رؤسای مشترک- تکرار نظرات قبلی مانند "فراخواندن ارمنستان به صلح و دلجویی از آذربایجان" باشد، پس بی نتیجه خواهد ماند.

صادق اف افزود: "اگر گروه مینسک تابحال نمی توانند در مورد پیشنهادات خود بر گرفته از اصول مادرید از ارمنستان پاسخ روشن دریافت کند، نمی دانم ارمنستان چگونه در برابر پیشنهادهای جدید گروه مینسک عکس العمل نشان خواهد داد".

بنابراین، به عقیده کارشناسان، پیشرفت محسوس از دیدار طرفین در ایالات متحده آمریکا انتظار بیجا است.

کوئن گفت: "بدینوسیله، به احتمال قوی، ما در آینده نزدیک شاهد دیدارهای متعددی خواهیم بود، ولی نه پیشرفت چشمگیر".