تحلیل و نظر

آیا رفسنجانی حذف خواهد شد؟

12 ژانویه 2010, 09:00 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

دالغا خاتین اوغلو رئیس بخش فارسی خبرگزاری "ترند نیوز"

محمد نبي حبيبي دبيرکل حزب موتلفه اسلامي در روز پنجم ژانویه حساب هاشمی رفسنجانی رئیس جمهوری سابق ایران را از آنچه که "سران فتنه" خوانده، جدا دانسته است و وی متفاوت از مهدی کروبی و میر حسین موسوی قلمداد کرده است.

حمله نیروهای رادیکال دولتی به هاشمی رفسنجانی دومین فرد با نفوذ 30 سال اخیر ایران و خانواده وی و همچنین اعلام حمایت اصلاح طلبان و برخی از اصولگرایان از او چنین سوالی را در ذهن ایجاد می کند که وزن سیاسی رفسنجانی چقدر است و سرنوشت سیاسی وی چگونه خواهد شد؟

"هاشمی رفسنجانی" و یا در واقع همان "اکبر بهرمانی" مشاور نزدیک امام خمینی اولین رهبر جمهوری اسلامی بود و جالب اینکه هاشمی 3 ماه پس سرنگونی رژیم شاه در ایران اولین کسی بود که حضور روحانیون در عرصه سیاسی کشور را اعلام کرد. وی برای تشکیل دولت دینی در کشور خبر از تاسیس حزب انقلاب اسلامی در ایران را داد. در صورتی که حتی خود امام خمینی نیز تا آن زمان چنین پیشنهادهایی را ارائه نکرده بود.

رفسنجانی که از سوی طرفداران احمدی نژاد و حتی حیدر مصلحی وزیر اطلاعات کنونی ایران "رهبر فتنه گران" نامیده شده، همان کسی است که پس از رحلت امام خمینی فورا نشست فوق العاده مجلس خبرگان را برگزار نموده و در همین نشست در انتخاب علی خامنه ای بعنوان مقام رهبری ایران نقش مهمی داشت.

رفسنجانی در 30 سال اخیر در پستهای کلیدی بعنوان سرپرست وزارت کشور، رئیس جمهوری، رئیس تشخیص مصلحت نظام، رئیس مجلس خبرگان جمهوری اسلامی ایران (بعد از فوت آیت الله مشکینی) مشغول به فعالیت بوده است. پیش بینی سرانجام رقابت وی با احمدی نژاد خیلی دشوار است و نمیتوان گفت که کدام یک از آنها گوی سبقت را خواهند ربود.

در این میان حمایت خامنه ای از جناحی خاص، رفتار پرخاشگرانه عوامل دولت با مردم، اختلافات داخلی در حکومت احمدی نژاد و بویژه موضع سپاه و بسیج نقش مهمی در تعیین سرنوشت ایران خواهد داشت.

با وجود اینکه خامنه ای در واکنش به اعتراضات پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران بیان کرد: "دیدگاه احمدی نژاد به من نزدیکتر است"، وی در اظهاراتی دیگر همچنین ضمن محکومیت حملات انجام گرفته علیه هاشمی رفسنجانی، وی را وفادار و پایبند به انقلاب اسلامی دانست. رفسنجانی نیز مکررا خامنه ای را "ولی فقیه" دانسته و خود را تابع او اعلام کرده است.

مهترین پیام رفسنجانی 2 ماه پیش در شهر مشهد مطرح گشت. وی در سخنرانی خود ضمن تاکید بر همبستگی مردمی طرحی تحت عنوان "وحدت مردمی" را دوباره مطرح کرد. بر اساس همین طرح، آزادی صدها تن از بازداشت شدگان مخالفان در نظر گرفته میشد. از سوی دیگر گفته رفسنجانی، خامنه ای در بحران کنونی کشور نقشی ندارد و اقدامات افراطگرایانه دولت و دستگیری افراد معترض با خواسته و یا اجازه خامنه ای انجام نمیگیرد.

البته این سخنان تا حدی واقعیت دارند. در واقع معلوم نیست که حمله افراد موسوم به لباس شخصی مجهز به سلاح و باتوم به مردم با دستور خامنه ای انجام میگیرد یا نه؟

این مطلب را نیز خاطرنشان میکنم که در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی از رهبران اصلاح طلبان ایران هم همین افراد لباس شخصیه مجهز به سلاح و باتوم حوادث خونین کوی دانشگاه را به راه انداختند و سعی در سقوط حکومت خاتمی داشتند، مباحثی که با حمایت خامنه ای طی سخنرانی در نماز جمعه پایان یافت.

بر خلاف سابق، هم اکنون نفوذ نیروهای نظامی و شبه نظامی ایران، بویژه سپاه در حکومت خیلی افزایش یافته است. خامنه ای بار دیگر قصد اتخاذ موضع معتدل و یا ریسک مورد انتقاد قرار دادن حکومت را ندارد. سپاه بطور گسترده در برنامه های اقتصادی دولت احمدی نژاد در بخش نفت و گاز، مسکن، واردات و صادرات کشور و غیره مشارکت دارد. خامنه ای نیز نفوذ و کاریزمای خمینی را در بین مردم و روحانیون ندارد و لذا مجبور به اتکای به سپاه است.

همزمان با عدم برخورداری خامنه ای از حمایت مردمی و اتکای وی به سپاه، نمیتوان گفت که خامنه ای از بین روحانیون سنتی و نظامیان رادیکال کشور، کدامین جناح آنها را بطور قطع حمایت خواهد کرد.

نه عصیان و انقلاب مردم علیه حکومت معلوم است و نه پیروزی حکومت بر این بحران. در هر صورت جای تعجب دارد که مردم برای خلاص از شرّ نظامیان رادیکال کشور به روحانیون سنتی و مقامات 30 سال قبل کشور پناه آورده اند. در صورتی که آنها از اول در بحرانی شدن کشور نقش داشته و در سیاستهای خود موفق نبوده اند.