کارشناسان: همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی میتواند ایران را از بحران موجود نجات دهد

11 ژوئن 2010, 19:55 (GMT+04:00)

در همین رابطه:

آذربایجان، باکو، 21 خرداد/ "ترند"، خبرنگار: ت. کانیایوا/

بنظر کارشناسان: تنها راه حل ایران از بحران بوجود آمده، ادامه مذاکرات دیپلماتیک و همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی است، زیرا که ایران در حال حاضر به اندازه کافی قادر به مقابله با غرب نیست.
رضا تقی زاده کارشناس ایرانی الاصل و استاد دانشگاه گلاسکو در مصاحبه تلفنی به "ترند" گفت: "تنها راه حل برای ایران- افزایش همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی است".

رامین مهمان پرست سخنگوی رسمی وزارت امورخارجه ایران در 10 ژوئن اعلام کرد که تحریم های جدید علیه ایران روند مذاکرات بین تهران و غرب در رابطه با برنامه هسته ای ایران را پیچیده خواهد کرد. پارلمان ایران در 13 ژوئن پیشنهاد کاهش همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی را مورد مذاکره قرار خواهد داد.

تقی زاده در رابطه با عکس العمل ایران نسبت به تحریم های جدید، گفت: ایران تنها می تواند توافقنامه سه جانبه در رابطه با تبادل اورانیوم را لغو کند.

در 17 ماه می وزرای امور خارجه ایران، برزیل و ترکیه پیشنویس توافقنامه تبادل اورانیوم غنای پایین (3.5 درصدی) موجود در ایران با سوخت غنای بالا (20 درصدی) برای راکتور تحقیقاتی تهران را امضا نمودند. طبق این سند، مبادله در خاک ترکیه انجام خواهد شد. در چارچوب این توافقنامه ایران آماده ارسال 1.2 تن اورانیوم غنای پایین خود است تا در ازای آن 120 کیلوگرم سوخت هسته ای دریافت کند.

بگفته تقی زاده، این قرار داد هیچ اهمیتی نداشت، زیرا که پیش از این این توافقنامه از سوی ایالات متحده، روسیه و فرانسه رد شده بود.
واشنگتن، مسکو و پاریس، پیشنهاد ایران جهت تبادل اورانیوم غنی شده با سوخت هسته ای برای رآکتور تهران را در آستانه رای گیری در شورای امنیت سازمان ملل متحد جهت تصویب قطعنامه جدید علیه ایران را عملا رد کرده بودند. آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرد که پاسخ سه اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد را دریافت کرده اند و آنها را به تهران ارسال کرده اند.

جاشوا لاندیسا مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه آمریکایی اوکلاهما (University of Oklahoma) نیز با تقی زاده هم نظر میباشد. وی توافق نامه سه جانبه را "مرده" نامید.

تقی زاده بعید میداند که عکس العمل ایران نسبت به این تحریم ها، امتناع از پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای باشد، زیرا که چنین راه حل میتواند منجر به جنگ شود.
قرار داد منع گسترش سلاح های هسته ای - سند چند جانبه بین المللی میباشد که از سوی کمیته سازمان ملل متحد برای جلوگیری از افزایش تعداد کشورهای دارای سلاح های هسته ای و تامین نظارت بین المللی لازم بر عمل به تعهدات داده شده از سوی کشورها به این سازمان و برای ایجاد فرصت هایی برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای تهیه شده است.

تقریبا تمامی کشورهای جهان به جز اسرائیل، هند، پاکستان و کره شمالی، عضو این قرارداد هستند.

وی گفت: "جامعه جهانی نسبت به ایران شک دارد و این کشور نمی تواند فرصت بیشتر برای وخیم شدن این وضعیت ایجاد کند".
بنظر لاندیس، مخالفان ایران از امتناع این کشور از پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای خوشحال خواهند شد، زیرا که این امر منجر به دوری بیشتر تهران از جامعه بین المللی خواهد داد".
بنظر کارشناس آمریکایی، ایران دارای امکانات کافی برای عکس العمل نسبت به تحریم ها ی جدید آمریکا ندارد.

لاندیس در مصاحبه مکتوب به خبرگزاری "ترند" گفت: "ایران نمیتواند بیشتر از این کاری انجام دهد، یعنی دور زدن این تحریم ها با کمک شرکت های دست سوم و ترفندهای مختلف ".

بنظر لاندیس، موثر بودن این تحریم ها بستگی به میزان عملیاتی کردن این تحریم ها از سوی کشورهایی مانند روسیه و چین خواهد داشت.

روسیه و چین که پیش از این علیه اعمال تحریم های جدید علیه ایران بوده اند و خواستار حل این مسئله از طریق راه های دیپلماتیک بوده اند به آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان که در حمایت از قطعنامه آژانس بینالمللی انرژی اتمی خواستار اعمال تحریم های جدید علیه ایران میباشند، پیوستند، اما خواستار اجرای استراتژی "رویکرد دوگانه" نسبت به ایران که شامل ترکیبی از تحریم و مذاکره میباشد، شده اند.

وی گفت: "علاوه بر این، باید مشاهده کرد که همسایگان ایران مانند امارات، ترکیه و هند، چگونه به دستور واشنگتن جهت اعمال فشار بر ایران عمل خواهند کرد، زیرا که آشکار است که آنها از وضعیت ایجاد شده رضایت ندارند".

بنظر پیروز مجتهدزاده استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، ایران حق پاسخ منفی به تحریم های جدید را دارد، زیرا که کشورهایی هستند که از برنامه هسته ای این کشور حمایت میکنند.

مجتهدزاده رئیس مرکز تحقیقات "یوروسویک" (Urosevic Research Foundation of London) در مصاحبه تلفنی با خبرگزاری "ترند" گفت: "خواسته اخیر کشورهای عضو پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای از اسرائیل جهت عضویت در این پیمان و اجازه ورود بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به اسرائیل برای بررسی تاسیسات هسته ای این کشور، به ایران ابتکار عمل فشار بیشتر بر اسرائیل را داده است".

بگفته وی، ایران میتواند به غرب واکنش خود را نشان دهد و بر اسرائیل در چهار چوب همکاری های بین المللی و دیپلماسی فشار آورد.
وی گفت: "برای ایران بهترین راه جهت حل این بحران، ادامه دادن به مذاکرات با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و غرب است. دولت نباید پیشنهاد کاهش همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی را عملیاتی کند. این کشور باید به دنبال راه حل های دیپلماتیک باشد".

این مقاله با حضور د.خاتین اوغلو تهیه شده است.