ایران و آذربایجان متعهد شدند که در امور داخلی هم دخالت نکنند

مصاحبه اختصاصی علی حسن اف، مدیر بخش سیاسی-اجتماعی نهاد ریاست جمهوری آذربایجان درباره نتایج سفر هیات آذربایجانی به رهبری وی به ایران

آذربایجان، باکو، 15 آذر/ ترند، خبرنگار: ا.حسینلی/

- هیات آذربایجانی به رهبری شما، هفته گذشته در دیداری که از ایران داشتید، همکاریهای مطبوعاتی دو کشور را با طرف ایرانی مذاکره کرده است. در این زمینه چه دستاوردها و توافقی حاصل شده است؟ نتایج این مذاکرات را می توان مثبت ارزیابی کرد؟

بصورت کلی، توانستیم به اجماع و توافق برسیم. در کنار دیدار با مسئولین، با برخی از میران شبکه های تلویزیونی و رادیو، شبکه های چند رسانه ای، رسانه های اینترنتی و خبرگزاریها هم دیدار داشتم. همچنین با نمایندگان ارگانهای سیاست خارجی، تشکلاتی که سیاست خارجی ایران را نسبت به آذربایجان شکل و سوق می دهند و بخشهای مختلف که سیاستگذاری خارجی ایران در رابطه با آذربایجان را ارزیابی می کنند نیز دیدار داشتم.

در این دیدارها، به نظر من توانستیم نقاط اشتراک دوجانبه را پیدا کنیم؛ نقاط اشتراک، احترام دوجانبه، تفاهم متقابل و عدم دخالت در امور داخلی از دستاوردهای این دیدار بود.

من با این تصور و نگرش به ایران سفر کردم که این دولت، سیاست خود را -خوب یا بد- 33 سال است که بر اساس اراده مردم خود و قانون اساسی این کشور بنیان نهاده است و ارتباط خود با جامعه بین الملل را بر این اساس پایه ریزی کرده و عمل می کند. به هر حال، سیاستگذاری ایران بر اساس اراده و انتخاب خود مردم است.

دولت آذربایجان 20 سال است که استقلال کسب کرده، سیستم اداری و سیاسی خود را مشخص کرده و راه پیشرفت دموکراتیک و سیستم دولتی لائیک را انتخاب کرده است و این راه تکیه بر اراده و خواست خود مردم آذربایجان انتخاب شده است و ما سیاست خارجی و سیستم اداری داخلی را بر اساس آن تنظیم کرده ایم. این، انتخاب خود آذربایجان است و مناسبات دو کشور ایران و آذربایجان نیز باید بر اساس و در چهارچوب این واقعیت شکل بگیرد. ارزشهای دوجانبه باید با احترام متقابل نگریسته شود و اگر کسی به تغییر وضعیت داخلی آذربایجان تلاش نکند، ما نیز دخالتی در امور داخلی آن کشور نخواهیم داشت.

هر عمل ما در آذربایجان بر اساس اراده خود مردم آذربایجان است، ما بر علیه هر اقدام و تلاشی برای صدور طریقتهای مختلف دینی-مذهبی، سیاستهای گوناگون برای ایجاد هرج و مرج در امور داخلی آذربایجان زیر لوای دموکراسی کاذب هستیم، جلوی هر گونه صدور طریقتهای کاذب، ایدئولوژی با اهداف سیاسی را از طریق قانون گرفته ایم و منبعد هم خواهیم گرفت. من بصورت شفاف در این دیدار اظهار داشتم که برای یک دولت همه چیز بعد از استقلال و عدم وابستگی، همچنین امنیت کشور شروع می شود.

ما بدون تامین دولتی مستقل با منافع ملی خود و تامین امنیت آن، نه می توانیم مسلمان خوبی باشیم و نه می توانیم شهروند آذربایجانی خوب، نه ترک خوب، نه دموکرات خوب و نه مبارز میهن پرست خوب باشیم. اگر این دولت نباشد، در سراشیبی نابودی باشد، یا اینکه دستهایی برای سرنگونی آن تلاش کند، از آن پس ما از کدام دولت (آذربایجان) می توانیم صحبت کنیم. به همین خاطر من بصورت شفاف و بی پرده در دیدار از ایران گفتم که دولت آذربایجان علیه هر اقدامی که سعی در قدم برداشتن بر علیه منافع آذربایجان، مخالف اراده مردم با اعمال سیاستهای کاذب از خارج و تجاوز به اراده مردم آذربایجان باشد، هست و منبعد نیز همین سیاست را ادامه خواهیم داد.

در تبلیغات اطلاعاتی نیز وضع به همین منوال باید باشد. تبلیغ دولتی لائیک، انتخاب خود ماست، تبلیغ دنیای معاصر و مدرن انتخاب خود مردم آذربایجان است. اینها خواست ایدئولوژی ملی ماست. تبلیغ وحدت ملی در راستا و بر اساس پیشرفت ملت خود ما است و لاغیر. شما (ایران) هم چیز دیگری را تبلیغ می کنید- وحدت دینی، ارزشهای اسلامی و سیستم اداره دولت، زندگی و فعالیت اجتماعی بر اساس ارزشهای اسلامی و تنظیم مناسبات خارجی بر پایه ارزشهای اسلامی.

سیستم مطبوعاتی شما نباید در راستای تغییر وضعیت در آذربایجان تلاش کند و مطبوعات آذربایجان نیز همین طور. تلاشهایی از این دست، خصوصا دو دولت ایران و آذربایجان را بصورت محسوسی در مقابل هم قرار می دهد.

در مطبوعات مختلف (ایران) تلاشهایی برای تطبیق حجاب در سطح ملی، راه اندازی شیون و ضجه در مراسم محرم و ایجاد جوی رادیکال در ماه محرم در آذربایجان و غیره مشاهده می شود.

من بصورت واضح به آنها گفتم که در دنیا بیش از یک میلیارد مسلمان وجود دارد، چند درصد از آنها حجاب بر سر دارند؟ حداکثر 3 تا 5 درصد!. مگر مابقی مسلمان نیستند؟ مگر ترکها، اردنیها و اعرابی که حجاب بر سر نمی کنند مسلمان نیستند؟ مگر سنگ محک اسلام حجاب است؟ این مسائل در مذاکرات با طرف ایرانی بصورت بی پرده مطرح شد و طرفهای ایرانی نیز اظهار داشتند که با استدلال من موافقند.

بر همین اساس، توافق شد که و طرف به ارزشها، سیستم دولتی و اداره حکومتی طرفین با دیده احترام برخورد کند و این احترام در سطح مطبوعات نیز رعایت شود.

- بر اساس برخی اطلاعات ایران و آذربایجان متن تفاهمنامه جدیدی برای جلوگیری از مداخلات در ساحه فضایی دو کشور آماده می کنند. مفاد این تفاهمنامه چیست؟

-در زمینه فعالیت رادیو-تلویزیونی در امتدا مرزها کنوانیسون بین المللی موجود است.

سازمان ارتباطات بین امللی وظیفه تنظیم فرکانسها، کانالها، شعاع احاطه آنها، قدرت و مسائلی از این دست را برعهده دارد. مثلا، اگر آذربایجان در مرز ایران می خواهد فرستنده نصب کند، سوای اینکه این فرستنده رادیو باشد، تلفن، تلوزیون و غیره باشد، باید به این سازمان اطلاع دهد و این سازمان مسئول هماهنگی با کشور هم مرز آذربایجان است. کشوری که فرستنده نصب می کند باید شدت فرکانس و شعاع احاطه این فرستنده را گزارش کند، اگرچه موجها را نمی توان دقیقا در مرزها متوقف کرد. اما سازمان ارتباطات بین المللی درخواست دارد که این موجها زیاد به فضای کشور همسایه تجاوز نکند و جهت فرستنده به طرف داخل کشور باشد. در صورتی که این استانداردها رعایت شود، سازمان بین المللی ارتباطات این رسانه را با رضایت کشور همسایه ثبت می کند، در غیر این صورت این فرستنده به ثبت نمی رسد و سازمان از کشور میزبان می خواهد که تغییراتی در فرستنده اعمال کند.

ایران می گوید که به استانداردهای سازمان بین المللی ارتباطات پایبند است، اما امواج فرستنده های ایرانی به منطقه "قبله" آذربایجان که 500-600 کیلومتر از مرز ایران فاصله دارد نیز می رسد. باکو شهر ساحلی است و طبیعی است که امواج فرستنده های ایرانی به باکو برسد، کما اینکه امواج فرستنده های ما نیز به رشت، اردبیل و تبریز نیز می رسد. اما، نکته اساسی این است که تداخل امواج باعث بر هم خوردن برنامه های رادیو-تلوزیونی می شود. برای مثال، در جمهوری خودمختار نخجوان دریافت امواج رادیو-تلویزیون بدون پارازیت و شفاف ممکن نیست، چون از طرف ایران برای امواج آذربایجان مانع ایجاد می شود. برای تنظیم این مساله، مطلقا تشکیل یک گروه مشترک کاری لازم است. ما به این نتیجه رسیدیم که کارگروه مشترک را تشکیل دهیم.

متخصصین دو طرف این موضوع و موضوعات دیگر را باید بررسی کنند. مثلا این موضع که آیا فرستنده های ایرانی با هدف تامین اهالی خود ایران با برنامه های تلویزیونی- رادیویی فعالیت می کند، یا با هدف دیگری.

- به نظر شما، چشم انداز نتایج این مذاکرات و التزام مطبوعات ایران به عدم انتشار اخبار ضد آذربایجانی چه خواهد بود؟

- در سطح دولتی، نه در آذربایجان بر علیه ایران تبلیغات صورت می گیرد و نه از طرف دولت ایران بر علیه آذربایجان. طرفین همواره بیان کرده اند که دو کشور با توجه به اصول دوستی، همسایگی، برادری، تاریخ مشترک، فرهنگ مشترک همواره بایستی حامی همدیگر باشند. اما مناسبات دوجانبه تنها در بیانات فی مابین دولتی تکوین نمی یابد، مردم هر دو کشور از طبقات، اصناف و گروههای مختلفی با گرایشات و تاثیرپذیریهای مختلف تشکیل شده است.

برای مثال حیات ایدئولوژیک ایران، محیط سیاسی - اجتماعی و سیستم اداره دولتی این کشور بر اساس مبانی اسلام پایه گذاری شده است و بر همین اساس روحانیت و ساختارهایی که این طبقه تعریف کرده است مبنای نظارت بر جامعه و دولت است. ما به دیده احترام به این واقعیت نگاه می کنیم.

در آذربایجان انواع کارشناسان سیاسی، آکادمیستها، و نمایندگان مطبوعات وجود دارد، ما می توانیم به آنها توصیه کنیم که موضعی بر علیه ایران نداشته باشند، اما آنها را بر اساس اصول دموکراسی، نمی توانیم مجبور به تمکین کنیم. در ایران نیز ادعا می شود که دموکراسی وجود دارد و برخی روحانیون بلند مرتبه و نمایندگان دایره های دینی بر علیه آذربایجان بیاناتی می دهند و این بیانات موضع دولت ایران نیست. این بیانات هم بر علیه ایران می تواند باشد، هم بر علیه آذربایجان، مشکلی نیست، باید تحمل کرد. اما این نحوه رویکرد دوجانبه نباید به سیاست رسمی دولت تبدیل شود.

هدف اصلی من از سفر به ایران مذاکره این مساله بود که اظهارات و رویکرد چند مطبوعات و تشکلات به گرایش عمومی دولت و مردم تبدیل نشود و این تحرکات بر مناسبات دوجانبه دولتی تاثیر نکند.

- موضوع برگزاری مشترک نمایشگاه مطبوعات دو کشور نیز در این دیدار مذاکره شده است. در این زمینه چه توافقاتی شده است و اولین نمایگاه کی برگزار خواهد شد؟

محمدجعفر محمدزاده معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران در دیداری که داشتیم اظهار داشت که اخیرا در تهران نمایشگاه بین المللی مطبوعات برگزار شده است و از آذربایجان تنها خبرگزاری "ترند" در این نمایشگاه شرکت کرده است. من پرسیدم که شما به چه رسانه هایی دعوتنامه فرستاده بودید؟ معلوم شد که فقط به خبرگزاری "ترند" دعوتنامه داده اند و تنها این خبرگزاری شرکت کرده است. اینچنین استنتاج شد که طرف ایرانی علاقه ای به حضور مطبوعات آذربایجانی در نمایشگاه مطبوعات نداشته است. من پیشنهاد دادم که دو کشور نمایشگاه مشترک مطبوعات برگزار کنند و اعلام کردم که آذربایجان آماده میزبانی کنفرانسها، نمایشگاها و تبادل تجارت مطبوعاتی با ایران است.

- بعد از این مذاکرات آینده و چشم انداز همکاریهای مطبوعاتی دو کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟

- همه چیز بستگی به تلاش ما دارد. مذاکرات ما صمیمی و بی پرده بود. رفتار دو طرف تا آخر مذاکرات نیز صمیمی بود. اما نتایج این مذاکرات صمیمی را در آینده خواهیم دید.

بعد از این چه خواهد شد؟

برای نمونه من در ایران موضوعی که پافشاری می کردم، فعالیت شبکه تلویزیونی "سحر" ایران بود. همانطور که می دانید این شبکه تلوزیونی برای آذربایجان ایجاد شده است. این گونه رویکردها، در زمان جنگ سرد سوسیالیزم-کاپیتالیزم ماند، الان این شبکه تلویزیونی به چه درد می خورد؟ اگر در جهت تاثیر بر دیدگاه مردم فعالیت می کند، این قابل قبول و طبیعی نیست. با این روال، ما هم باید یک شبه خبر "عصر" ایجاد کنیم و جهت فرستنده را به طرف ایران بگیریم.

اگر این کانال با "لهجه صریح و زبان آذربایجانی" ارزشهای اسلامی را تبلیغ می کند، برای خود آذربایجانیهای ایران هم با همین زبان تبلیغ کند، چرا برای لنکران، باکو و دیگر مناطق آذربایجان پخش می شود، اما برای مردم تبریز، خوی و غیره پخش نمی شود؟ اگر از تبعات آن می ترسند، برای مردم ما هم پخش نکنند.

ما امیدواریم که همکاریها و رویکرد مطبوعاتی دو کشور بر اساس احترام متقابل به استقلال و حقوق طرفین شکل بگیرد وگرنه مناسبات طرفین بدتر خواهد شد.

من از نمایندگان و رهبران مطبوعات ایران دعوت کردم که سال آینذه به آذربایجان سفر کنند. مذارکات پیرامون مطبوعات دو کشور را ادامه دهیم و با تشکیل یک گروه مشترک، پلی به مطبوعات دو کشور بزنیم.

من می خواهم که ما هر زیبایی و نکته مثبتی که در ایران وجود دارد را منعکس کند و ایران هم به همین منوال. ما توسعه آنها را منعکس کنیم و آنها پیشرفت ما را نمایش دهند. ما نباید به شکل هدفمند در جستوجوی بزرگنمایی نقصانها و نقاط ضعف هم باشیم.

Follow us on Twitter @TRENDNewsAgency